29 بهمن 1392
همین که یک مبارز انقلابی از همراهان مرحوم آیت‌الله طالقانی بوده باشد، خود بهانه جذابی است برای مطالعه زندگینامه و خاطرات او. «ولی‌الله چه‌پور» از جمله این مبارزان دوران انقلاب بوده است که خاطرات خود را توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی در کتابی با عنوان «همراه پیر پاک» منتشر کرده است.
ولی‌الله چه‌پور در مقدمه کتاب به همسایگی‌اش با مبارزی به نام «مهدی غیوران» اشاره و ضمن آن‌که وی را فردی معتقد و با ایمان معرفی کرده است، مناسباتش با این همسایه را زمینه‌ای برای مبارزه‌های انقلابی خود می‌داند. مبارزه‌هایی که نه فقط جان و امنیت خانواده خود را در راه آن به مخاطره می‌اندازد، بلکه اموال و دارایی‌ا‌ش را نیز در آن راه صرف می‌کند.
بخش نخست ضمیمه کتاب «همراه پیر پاک» به 38 وظیفه و مسوولیتی اشاره کرده است که ولی‌الله چه‌پور، پس از وقوع انقلاب اسلامی در سال 1357 و استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران عهده‌دار بود. با آن‌که نگارنده در مقدمه شرح مناسبی از نحوه ورودش به سیر مبارزه‌های انقلابی ارایه کرده است، اما دانستن این‌که او پس از انقلاب سمَت‌هایی چون «رییس دفتر و نماینده مالی آیت‌الله طالقانی»، «ماموریت گروه ضربت زندان اوین از جانب دادستانی کل انقلاب از یکم دی‌ماه 58 »و «دارنده حکم انجام مزایده اموال وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی از جانب نخست‌وزیر (وقت)» را پس از انقلاب تجربه کرده است، می‌توانست بر جذابیت مطالعه این خاطرات کتاب بیفزاید.
در پایان کتاب برش جالبی از خاطرات چه‌پور نقل شده است. همان ماجرای نحوه در گذشت آیت‌الله طالقانی. چه‌پور که دخترش به ازدواج پسر آیت‌الله (محمدرضا) درآمده بود و به این ترتیب از نزدیکان ایشان بود و به بیت آیت‌الله رفت و آمد داشت، در بخشی از این خاطره چنین نقل کرده است: «احساس کردم حال آقا طبیعی نیست و جهت آوردن دکتر اقدام نمودم... در آن لحظه حدود نیم ساعت از 12 شب گذشته بود. ابتدا به بیمارستان شفا یحیائیان مراجعه کردم. اما متاسفانه دکتری نیافتم تا بر بالین آقا حاضر کنم. ناچار به منزل دکتر شیبانی که رابطه نزدیکی با مرحوم طالقانی داشت، رفتم. اما از بد شانسی ایشان هم در منزل نبود. تلفن زدم به یکی دیگر از پسران آقای طالقانی تا او اقدامی کند؛ محمدرضا گفت الان دکتر می‌آورم...»
کتاب «همراه پیر پاک» بر اساس روند تاریخی و در پنج فصل تنظیم شده است. اما شاید بتوان در نگاهی کلی‌تر این اثر را در سه فصل مهمِ مبارزه‌های پیش از انقلاب، همراه با آیت‌الله طالقانی و در نهایت، فعالیت‌های چه‌پور پس از وقوع انقلاب اسلامی مرتب کرد.
بیان شیوه‌های مبارزه کاسبان و پیشه‌وران علیه رژیم پهلوی یکی از ویژگی‌های کتاب «همراه پیر پاک» است. نگارنده به سرعت از وقایع دوران کودکی و آغاز جوانی عبور کرده است و بی آن‌که حاشیه‌پردازی کرده باشد، چگونگی تربیت نیرو‌های مبارز و مباحث و موضوع‌هایی را که میان مبارزان انقلابی مطرح بود، بازگو می‌کند.
همچنان که در صفحه‌های نخستین کتاب روشن است، صمیمیت، دینداری، اعتقاد به هدف و شجاعت از بارزترین ویژگی‌های مبارزان جوان آن سال‌ها بود. چه‌پور همچنین از سهم همسر خود در پیشبرد اهداف انقلابی‌اش به سادگی نگذشته است. همراهی و خوش‌فکری این بانوی همراه در سال‌های پیش و پس از انقلاب در لا به لای خاطرات چه‌پور به وضوح قابل مشاهده است.
ابهام‌زدایی از دیگر مشخصه‌های کتاب «همراه پیر پاک» است. چه‌پور به عنوان مبارزی همراه با آیت‌الله طالقانی که نقش با اهمیتی در انسجام نیرو‌های مردمی و به ثمر نشاندن انقلاب داشت، زوایایی از زندگی ایشان را مطرح می‌کند که می‌تواند به بسیاری از پرسش‌ها درباره چگونگی روند پیش‌روی انقلاب پاسخ دهد. به‌کارگیری خودروهای مدرسه رفاه در اعتصابات، تاسیس شرکت سبزه برای گمراه کردن ساواک، پرداخت حقوق اعتصابیون و نگرش آیت‌الله طالقانی نسبت به جایگاه رهبری انقلاب از جمله موضوع‌هایی است که در بخش خاطرات پیش از انقلاب اسلامی به آنها پرداخته شده است.
شرح مختصری از نحوه برگزاری جلسه شورای انقلاب در 22 دی‌ماه 1357 و پیش از وقوع انقلاب اسلامی که به ریاست آیت‌الله طالقانی تاسیس شد، به انضمام گروه‌هایی که در نخستین جلسه حضور داشتند، آغازگر خاطرات دوران پس از وقوع انقلاب اسلامی است. در خلال خاطرات روز‌های نخستین انقلاب، در مطلبی با عنوان «پیام هژبر یزدانی» می‌کوشد که به ابهام‌هایی درباره نحوه بررسی مبنای هدایایی که به دفتر آیت‌الله طالقانی اختصاص می‌یافت پاسخ دهد.
در واقع چه‌پور به عنوان نماینده گروهی از مردم انقلابی که در پشت صحنه بسیاری از مناسبات سیاسی نخستین روزها و سال‌های پس از انقلاب حضوری فعال و اثرگذار داشته‌اند، خاطرات خود را از آن سال‌ها بیان می‌کند.
در میان خاطرات چه‌پور، فقط دو خاطره‌اند که مفصل شرح داده شده‌اند. نخست نحوه درگذشت آیت‌الله طالقانی و دیگر، شناسایی پیکر شهیدان حادثه بمب‌‌گذاری دفتر نخست‌وزیری در هشتم شهریور سال 1360 و نحوه خاکسپاری آنان. هرچند نگارنده در بیان خاطراتش کوشیده تا روند تاریخی را حفظ کند، اما گویی پیچیدگی موضوع‌های سال‌های آغازین استقرار نظام باعث می‌شود که او در بیان این خاطرات گاهی به گذشته نیز بازگردد. این بازگشت نه‌تنها که آزار دهنده نیست، بلکه به سابقه ذهنی مخاطب از دلیل بروز وقایع کمک می‌کند.
مبارزه با استعمال دخانیات، رفع و رجوع امورات مربوط به گمرک و پیشنهاد ساخت مترو، از تدبیر‌هایی بودند که پس از انقلاب و در راستای اهداف جمهوری اسلامی به کار گرفته می‌شدند. شرح مختصری از مبدا این پیشنهاد‌ها و اقدام‌ها در خاطرات چه‌پور خواندنی شده‌اند.
در دومین بخش از ضمیمه کتاب، تصویر 20 سند درباره احکام انتصاب و احکام اعطای نمایندگی به چه‌پور منتشر شده است و در پایان نیز تصاویری از فعالیت‌های انقلابی این مبارز آمده است.
مرکز اسناد انقلاب اسلامی ناشر کتاب «همراه پیر پاک» است و آن را با شمارگان دو هزار نسخه، در 300 صفحه و قطع رقعی و به بهای 41هزار رالا در سال 1390 برای نخستین بار منتشر کرد.
شیما دنیادار رستمی
**********************************
طرح جلد کتاب
**********************************
شناسنامه کتاب
سرشناسه: چه پور، ولی، 1307
عنوان و نام پدیدآور: همراه پیر پاک (خاطرات ولی چه پور)/ تالیف ولی چه پور.
مشخصات نشر: تهران؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1390.
مشخصات ظاهری: 300 ص.
فروست: مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ 792. خاطرات 112.
شابک: 41000 ریال: 1-547-419-964-978
فهرست نویسی: فیپا
موضوع: چه پور، ولی، 1307 - خاطرات
موضوع: ایران - تاریخ - پهلوی، 1320-1357 - خاطرات
موضوع: ایران - تاریخ - انقلاب اسلامی، 1357 - خاطرات
شناسه افزوده: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
رده بندی کنگره: 1390 3آ 9چ/ 1670 DSR
رده بندی دیویی: 084092 / 955
کتابشناسی ملی: 2565463
****************************
فهرست مطالب
پیشگفتار 13
مقدمه 17
فصل اول:
از کودکی تا آشنایی با سیاست 23
دوران کودکی 25
ماکت رادیو 27
بازار بین‌الحرمین 29
همسایه‌ی خوب 30
آغاز مبارزات سیاسی 31
در حد مرگ هم شکنجه‌ام کنند اعتراف نمی‌کنم 33
کمد دیواری 36
منزل پر خیر و برکت 37
پناه دادن فراریان 38
روزه‌ی نذری 39
فصل دوم:
با ابوذر زمان 41
آشنایی با آیت‌الله طالقانی 43
ارتباط با آیت‌الله طالقانی در زندان 44
نگه‌داری اسلحه و مهمات در منزل 44
آزادی طالقانی ضربه‌ی مهلکی بر پیکر رژیم 44
دفتر طالقانی مرکز حل و فصل امور اجرایی انقلاب 45
نقل مکان آیت‌الله طالقانی 48
فصل سوم:
قدم به قدم تا پیروزی 51
تدارک راهپیمای تاسوعا و عاشورا 53
واقعه‌ی 17 شهریور 57
مداوای مجروحین 17 شهریور 59
انقلاب مال مستضعفین است 62
آیت‌الله طالقانی در میان مردم 63
بخشی از اقدامات قبل از پیروزی انقلاب 65
خودروهای مدرسه‌ی رفاه و به کارگیری آنها در اعتصابات 71
اولین اسلحه‌ای که به دستم افتاد 73
تأسیس شرکت سبزه 74
انتقال خودرو به ایرانشهر 77
پرداخت حقوق اعتصابیون 78
نگرش آیت‌الله طالقانی نسبت به جایگاه رهبری انقلاب 79
برنامه‌های «با قرآن در صحنه» 80
دگرگون شدن حال طالقانی بر اثر تلاوت قرآن 82
سرود الله ـ الله 83
هزینه‌ی بیست هزار تومان 85
فیلم در خدمت دین 86
یازده روز در پاریس 89
ارتباط با دنیا 92
تولیت آستان حضرت معصومه (س) در پاریس 93
دیدار عضو شورای سلطنت و مهندس بازرگان با امام 95
فصل چهارم:
آخرین نفس‌های رژیم 97
سربازان فراری 99
تقلید صدای شاه 101
چماق‌داران قانون اساسی 102
اعلامیه‌ی لغو حکومت نظامی 104
جریان محاصره‌ی شهربانی کل کشور 107
ملاقات با هویدا 110
فصل پنجم:
تا آخرین روزها با آقا 113
انتخاب آیت‌الله طالقانی به عنوان ریاست شورای انقلاب 115
پیام هژبر یزدانی 116
اقامه‌ی اولین نماز جمعه 118
دیدگاه آیت‌الله طالقانی درباره‌ی منافقین و نهضت آزادی 119
غیبت آیت‌الله طالقانی 122
واپسین ساعات حیات آیت‌الله طالقانی 126
دیدار با مراجع تقلید 131
وصایای مرحوم آیت‌الله طالقانی در عالم خواب 132
دوری از هر گونه شائبه‌ی دنیاطلبی 132
وضعیت امور مالی دفتر پس از رحلت آیت‌الله طالقانی 135
فصل ششم:
مسئولیت‌ها و خدمات در جمهوری اسلامی 143
دیدار با بنی‌صدر 145
ارجاع مسئولیت‌هایی از جانب شهید رجائی 148
1ـ حل مشکل گمرک مرز بازرگان 149
ضدانقلاب چگونه عمل نموده بود؟ 152
2ـ جمع‌آوری اموال لوکس و زاید دولتی 157
3ـ مأموریت مرزی جلفا 161
4ـ نظارت بر موتورپول و تعمیرگاه‌ها 161
کامپیوتر اف 14 161
عیادت از آیت‌الله خامنه‌ای 163
فصل هفتم:
فقدان یاران امام و تلاش مضاعف 165
می‌خواهم در میان جنوب شهری‌ها باشم 167
آخرین تلفن دکتر بهشتی در منزل 169
این دکتر مغز متفکری است! 173
انفجار در دفتر نخست‌وزیری 174
خواب عجیب 179
جای من در آن دنیا بهتر از اینجاست 179
برو بهشت زهرا 180
مرسدس بنز 600 182
مأموریت بندرعباس 185
مشکل موز 189
مدیریت در شرکت واحد 191
مبارزه با استعمال دخانیات 196
احداث خطوط ویژه‌ی اتوبوس‌رانی 198
مسئولیت بازرسی کل بنیاد مستضعفان و جانبازان 199
تحریم‌ها نعمت بود 202
پیشنهاد ساخت مترو 205
مأموریت‌های اجرایی 206
ضمیمه 209
اسناد و تصاویر 217
نمایه 261
تعداد بازدید: 3382
