01 آبان 1397
لیئور استرنفلد
ترجمه: مرتضی ویسی
*توضیح گروه ترجمه و پژوهش منابع خارجی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی: مقاله زیر که ترجمه آن تقدیم خوانندگان می‌شود، جزو معدود مقالاتی است که به موضوع نقش کلیمیان در انقلاب اسلامی ایران می‌پردازد. نویسنده به‌علت دور بودن از ایران و نداشتن دسترسی کامل به همه منابع داخل کشور نتوانسته اطلاعات جامعی از نقش کلیمیان در انقلاب به دست آورد و حتی در مواردی دچار اشتباهات تاریخی شده که توضیحات اصلاحی به‌صورت پاورقی در متن درج شده است. بااین‌وجود، به دلیل پرداختن به موضوعی که کمتر بدان توجه شده و به‌کارگیری روش علمی در نگارش، این مقاله ترجمه شد تا در مسیر مطالعات تاریخ انقلاب اسلامی دریچه‌ای هرچند کوچک به روی محققان داخلی باز کند.
■
چکیده: انقلاب 1357ش در ایران یکی از مردمی‌ترین انقلاب‌های قرن بیستم بود. این انقلاب از سوی همه طبقات جامعه ایران، و فراتر از لایه‌های اجتماعی، سمت‌ها، و وابستگی‌های مذهبی مورد حمایت قرار گرفت. بیشتر دانسته‌ها درباره مشارکت بخش‌های مختلف، نظیر دانشجویان، متخصصین شهری، روحانیون، بازاری‌ها و چپ‌گراهاست، اما اطلاعات کمی درباره حضور یهودیان در تحرکات انقلاب موجود است. این مقاله بر رویدادی در حیات جامعه یهودیان ایران پرتو می‌افکند که چندان شناخته‌شده نیست و به دنبال آن است که روایت بخش‌های مختلف جامعه یهودیان در طول سالهای پرتنش «انقلاب اسلامی» را بیان کند. این مقاله به بررسی دو عرصه اصلی می‌پردازد که یهودیان به انقلاب کمک کردند ـ جامعه روشنفکران کلیمی ایران و بیمارستان خیریه دکتر سپیر تهران ـ و به‌دنبال آن است که توجه را به کمک اقلیت‌ها به مهم‌ترین انقلاب ملی در ایران جلب کند.
در طول قیام مردمی ضد شاه در سال 1357ش، [برخی] معترضانی که خواستار استقرار جمهوری اسلامی بودند، وقتی در درگیری‌ها مجروح می‌شدند، مأمن خود را در جایی می‌یافتند که مایه شگفتی است: [...] آن‌ها به بیمارستان سپیر، بیمارستان یهودیان تهران می‌گریختند. تظاهرکنندگان به‌خوبی می‌دانستند در بیمارستان یهودیان برخلاف بیمارستان‌های دولتی با آن‌ها خوب رفتار می‌کنند و فراتر از هر چیز، از تحویل دادن آن‌ها به سرویس مخفی بدنام شاه، ساواک (سازمان امنیت و اطلاعات کشور) خودداری می‌کنند. در نتیجه همکاری نزدیک مدیران ارشد بیمارستان با آیت‌الله سید محمود طالقانی همه از چنین امکانی باخبر بودند. طالقانی که در آن زمان نماینده [امام] خمینی در ایران بود، یکی از برجسته‌ترین و محبوب‌ترین رهبران جنبش‌های انقلابی به شمار می‌رفت. آن‌ها با کمک هم گروه‌های نجات معترضان را راه انداختند و در ایفای نقش اساسی در مهم‌ترین مقطع ایران در قرن بیستم موفق عمل کردند. اکثر اقشار جامعه ایران از انقلاب حمایت می‌کردند و مرزهای جایگاه اجتماعی، ثروت و وابستگی‌های دینی را پشت سر نهاده بودند. دانسته‌ها درباره مشارکت گروه‌های مختلف همچون دانشجویان، متخصصین شهری، رهبران مذهبی، بازاری‌ها و چپ‌گرایان فراوان است، اما درباره حضور یهودیان و دیگر اقلیت‌های مذهبی در جنبش‌های انقلابی اطلاعات اندکی موجود است. پس، آنگاه اقلیت‌ها در جنبش‌های انقلابی چه نقشی داشتند؟ این مقاله با بیان سرگذشت گروه‌هایی از یهودیان تهران در طول سالهای پرتلاطم «انقلاب اسلامی» بر بخشی از حیات جامعه یهودیان تهران پرتو می‌افکند که چندان دانسته نیست. این مقاله صداهای برخی از شرکت‌کنندگان را پیش می‌کشد و تلاش می‌کند آنچه آن‌ها از حوادث واقعی به یاد می‌آورند نشان دهد. با بررسی سایر منابع، امید است که روایت ریزبینانه‌تری از نقش یهودیان در انقلاب ارائه گردد.
متن کامل مقاله را در پیوست بخوانید.
تعداد بازدید: 2260
