24 آبان 1391
محققان و تاریخ‌پژوهان حاضر در نشست «محافل تاثیر‌گذار حوزه نشر در زمان رژیم پهلوی» تاثیر نهادهای آمریکایی و انگلیسی را به عنوان ارکان جریان‌ساز ضد فرهنگ ایران و دین اسلام بررسی کردند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، نشست تخصصی «محافل تاثیر‌گذار حوزه نشر در زمان رژیم پهلوی» عصر 23 آبان ماه 91 با حضور پژوهشگران تاریخ و از جمله آنان، قاسم تبریزی و جواد منصوری و عباس سلیمی‌نمین در سالن همایش‌های موزه عبرت ایران برگزار شد.
جواد منصوری در آغاز این نشست، بررسی محافل تاثیر‌گذار حوزه نشر در زمان رژیم پهلوی را بحثی محتوایی و عمیق دانست وگفت که تاکنون به این موضوع کمتر پرداخته شده است. وی افزود: معمولا به تحولات اجتماعی کشور در دوران پهلوی مانند مباحث اقتصادی، سیاسی و امنیتی که در جامعه آشکار و ملموس‌‌ترند پرداخته شده است.
منصوری گفت: اکنون قریب 35 سال از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد و درباره عملکرد رژیم پهلوی در بخش‌های مختلف مباحث بسیاری مطرح شده‌اند اما درباره فرهنگ و مقولاتی همچون نشر، سینما، هنر و حوزه کتاب در آن دوران به صورت جامع صحبتی به میان نیامده است.
وی افزود: برای ما هنوز هم برخی ابعاد فعالیت انتشارات فرانکلین یا کلوپ‌های روتاری و باشگاه‌های لاینز و نظیر این‌ها که چه ماموریت‌های فکری داشته‌اند، به صورت کامل مشخص نشده است. درباره روتاری و لاینز در چارچوب فعالیت فراماسونر‌ها بحث شده است، اما درباره تفاوت این دو با دیگر لژهای فراماسونری کمتر گفت‌وگو شده است.
در ادامه عباس سلیمی‌نمین صحبت خود را با شرح حوادث 28 مرداد سال 1332 و ایجاد کلوپ‌های روتاری و لاینز آغاز کرد و گفت: آمریکایی‌ها بعد از شهربور 1320 تلاش کردند عقب‌افتادگی خود را نسبت به رقیب سیاسی خود، انگلیس جبران کنند. زیرا این دو قدرت در آن زمان رقابت جدی با یکدیگر داشتند و تا زمانی که انگلیسی‌ها سروری آمریکا را نپذیرفتند، این رقابت در عرصه‌های مختلف از نظر تشکیلاتی و نیرو‌های انسانی ادامه داشت.
وی افزود: در دهه 1330 و اویل دهه 1340 از نظر نیروی انسانی، کانون مترقی و گروه ترقی‌خواه که نمایندگی کشورهای انگلیس و آمریکا را برعهده داشتند، تشکیل شدند. این نیرو‌های انسانی با تولید آثار مکتوب یا حتی آثار هنری، سعی در تضعیف موقعیت یکدیگر داشتند. کتاب «فراموش‌خانه» توسط آمریکایی‌ها علیه انگلیس منتشر شد و «میراث‌خواران استعمار» هم کتابی بود که انگلیس علیه آمریکا منتشر کرد و به واسطه این آثار لطمه‌های زیادی بر یکدیگر وارد کردند.
سلیمی‌نمین ایجاد کلوپ‌های روتاری و لاینز را یک رقابت جدی میان انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها عنوان کرد و گفت: این سوال مطرح است که چرا انگلیسی‌ها سازمان فراماسونری را بسیار مخفیانه و با توجه به لحاظ کردن مسایل سیاسی اداره می‌کردند، اما آمریکایی‌ها آثار خود را به صورت آشکار منتشر می‌کردند و به عبارت دیگر آن‌ها را به صورت نیمه‌پنهان در اختیار اعضا قرار می‌دادند.
وی در پاسخ پرسشی که خود مطرح کرد، افزود: آمریکایی‌ها ملاحظات را در نظر نمی‌گرفتند و سعی داشتند با این حرکت به کار خود سرعت ببخشند و عقب‌ماندگی خود را جبران کنند. وقتی آمریکایی‌ها برتری خود را تثبت کردند آرامش سیاسی بر ایران حاکم شد. این دوره همزمان با آغاز دولت هویدا است و مجلس ایران با دو گروه اقلیت حزب مردم و اکثریت حزب ایران نوین روبه‌روست. این وضع تا سال 1353 ادامه دارد و مجلس در اختیار دست‌نشاندگان آمریکاست.
سلیمی‌نمین با تاکید بر این موضوع که آنچه در محافل نیمه مخفی آمریکایی‌ها، در ایران پس از کودتای 28 مرداد بیشتر جلب توجه می‌کند، استمرار آن‌ها بر اساس قوه قهریه کودتا و به دست گرفتن کنترل فرهنگ کشور است، افزود: وقتی آمریکایی‌ها در حوزه نشر فعال می‌شوند برای تاثیر‌گذاری بر جامعه ایرانی، سعی کردند تغییر و تحول را از مقطع دبستان آغاز کنند. حرکت آن‌ها با رفتاری تحقیر آمیز همراه بود و این را به جامعه ایرانی القا می‌کرد که شما توانایی تولید و نگارش کتاب حتی برای دانش آموزان اول دبستانی را هم ندارید.
وی افزود: آمریکایی‌ها برای هدایت فرهنگی افکار جامعه به سوی خود، بعد از کودتای 28 مرداد بلافاصله اقدام به تاسیس کلوپ‌های روتاری و لاینز کردند که بر تمامی امور نشر کشور تسلط داشتند.
سلیمی‌نمین ادامه داد: سیاست کلانی که آمریکایی‌ها در حوزه نشر اعمال می‌کردند در حد عقلانیت حکومت پهلوی نبود. این دو کلوپ کنترل نشر را توسط مکانیزم‌های داخلی نشر دنبال می‌کردند. انتشاراتی‌های بزرگ را ساماندهی می‌کردند و بر اساس سیاست‌های خود وضعیت ناشران و نویسندگان را کنترل می‌کردند. البته ارتباط آن‌ها با ناشران و نویسندگان ارتباطی احساسی و دوستانه بود و بهره‌گیری از عاطفه عامل کنترل آن‌ها به حساب می‌آمد.
وی افزود: در این سیستم افرادی که دارای امکانات مالی بودند از نویسنده‌‌ای که شرایط مالی مناسبی نداشت حمایت می‌کردند و نویسنده به دلیل تعهدی که نسبت به آن‌ها احساس می‌کرد بر اساس تقاضای ناشر اجازه حذف مطالب را می‌داد.
قاسم تبریزی در ادامه نشست «محافل تاثیر‌گذار حوزه نشر در زمان رژیم پهلوی» به سه قرن حضور انگلیس در ایران و مطالعه و تحقیق عاملان این کشور در موضوع‌های شرق‌شناسی و ایرانشناسی اشاره کرد و گفت: هدف انگلیس در این پژوهش‌ها توجه به هدایت حرکت‌های فکری و علمی در جامعه نبود، بلکه در این تحقیقات حرکت‌های سیاسی منطقه و به استعمار کشیدن ایران را دنبال می‌کردند. انتشار کتاب «تاریخ ایران» توسط سرجان ملکم نمونه‌ای از اهداف انگلیس در تحریف فرهنگی تاریخ ایران است تا اسلام را از تاریخ ایران حذف کند.
وی ادامه داد: مرکز تحقیقات ایرانشناسی انگلیس زیر نظر سرویس‌های جاسوسی این کشور بود و با بهره گیری از موقعیت سیاسی، نظامی و اطلاعاتی خود سعی در غلبه فرهنگی بر تاریخ و سیاست ایران داشت. بعد از کودتای سوم اسفند ماه سال 1299 و جنگ جهانی دوم نفوذ آمریکا بر ایران بیشتر شد و پس از کودتای 28 مرداد 1332 تصمیم گرفتند فرهنگ آمریکایی را در ایران گسترش دهند.
این پژوهشگر تاریخ افزود: آمریکایی‌ها برای سلطه فرهنگی بر کشور افراد حزب توده را به عنوان مترجم و نویسنده انتخاب کردند. زیرا آن‌ها بیشتر از هر گروه دیگری انگیزه ضد دینی در برابر اسلام داشتند. در اسناد ساواک به ارتباط برخی از آن‌ها با شاه و رییس بخش سازمان سیا در ایران شده است، اما چون ساواک زیر مجموعه سازمان سیا بود حق اعتراضی در این زمینه نداشت. انتشارات فرانکلین نیز در ابتدا به ترجمه کتاب‌هایی در سال 1338 روی آورد و 800 فیلم را وارد کشور کرد و بیشتر در دبیرستان‌های کشور به نمایش در می‌آمدند. در آن سال‌ها بیشتر نشریات، ناشران و چاپخانه‌ها زیر نظر همین موسسه کار می‌کردند.
جواد منصوری نیز در ادامه نشست به مقوله جنگ نرم و تصور غالب افراد مبنی بر جدید بودن این پدیده اشاره کرد و گفت: ریشه جنگ نرم را می‌توان از 150 سال گذشته در ایران یا حتی پیش‌تر از آن دنبال کرد، زیرا تاسیس سازمان سیا بیشتر بر مقوله جنگ سرد فرهنگی استوار است تا جاسوسی و اصل کار تغییر فرهنگ کشورها با تبلیغات مسمومی است که هرگز درباره آن صحبت نمی‌کنند. امروز این سازمان همچنان به دنبال تاثیر بر مراکز فرهنگی، مطبوعات، سینما، تولید کتاب، مباحث دانشگاهی و تربیت نیروی انسانی در دیگر کشورهاست.
وی ادامه داد: آمریکایی‌ها بعد از کودتای 28 مرداد پنج افسر متخصص کار فرهنگی به ایران آوردند و آن‌ها در 14 زمینه فرهنگی کار خود را آغاز کردند. تاسیس انتشارات فرانکلین و کلوپ‌های روتاری و لاینز نمونه‌هایی از آن‌ها هستند. در واقع ما امروز به کاری تحقیقی در زمینه مسایل فرهنگی کشور طی 120 سال گذشته نیاز داریم.
منصوری با اشاره به جایگاه نیرو‌های حزب توده، به تفاوت کار‌های فرهنگی انگلیس و آمریکا در ایران اشاره کرد و توضیح داد: انگلیسی‌ها با فرقه‌سازی و تفرقه‌افکنی و جنگ‌های مذهبی مسایل فرهنگی ایران را هدف می‌گرفتند. اما آمریکایی‌ها با حزب‌سازی و جریان‌سازی و تفرقه سیاسی کار خود را پیش می‌بردند.
وی در پایان گفت: کتاب‌های این دوران جنبه‌های مارکسیستی و ماتریالیستی داشتند و حتی در اوج مبارزه با کمونیست‌ها، محتوای مارکسیستی و ماتریالیستی ضد دین در آثار پررنگ بود و مباحث کتاب‌ها در قالب‌های ادبی شعر و رمان پوچی و فساد را مطرح می‌کردند. در بخشی دیگر هم به سکولاریزم و طرح مباحث ضد دین می‌پرداختند و تنها جریانی که در مقابل این تهاجم فرهنگی ایستادگی کرد روحانیت بود و در نهایت توانست به پیروزی برسد.
تعداد بازدید: 1017
