12 آذر 1396
سیدرضا فندرسکی
شهرستان بوکان از شهرهای کردنشین استان آذربایجان‌غربی است. در این مقاله به مبارزات مردم این شهر در طی سالهای 1356 و 1357 در برابر سلطنت شاهنشاهی نگاهی می‌اندازیم.
روز بیست و سوم اسفند 1356 پرچم جایگاه میدان 25 شهریور بوکان توسط افراد ناشناسی آتش زده شد.
روز بیست و یکم مرداد 1357 یکی از دبیران شهرستان بوکان به شهربانی این شهر مراجعه کرده و قصد ورود به آنجا را داشت که با ممانعت نگهبان شهربانی مواجه نشد. در نتیجه مشاجره لفظی بین آنان پرونده‌ای تشکیل شد و همین مسئله باعث شد که عده‌ای از مردم بوکان دو روز بعد دست به راهپیمایی زده و در مقابل بخشداری اجتماع کردند. راهپیمایان به رئیس شهربانی این شهر پیغام دادند که در صورتی که تا روز بیست و پنجم خواسته‌های آنان عملی نشود دوباره دست به راهپیمایی خواهند زد. مهمترین خواسته‌های آنان محاکمه مأموری که فرهنگی مورد نظر را مورد ضرب و شتم قرار داده بود، تعویض رئیس شهربانی و برکناری شهردار بوکان بود.
روز هشتم مهر 1357 عده‌ای از مردم و دانش‌آموزان بوکان در دبیرستان کوروش اجتماع کردند و در حالی که به تدریج تعدادشان به سه هزار نفر رسید با شعار "آزادی، آزادی" به تظاهرات پرداختند. تظاهرکنندگان که خواهان آزادی زندانیان سیاسی بوکان و مهاباد بودند با مأموران درگیر شدند و رئیس شهربانی دستور تیراندازی به سوی مردم را صادر کرد. در اثر تیراندازی مأموران دو نفر از مردم که یکی از آنان حسین بهرامی نام داشت به شهادت رسیدند و پنج نفر نیز مجروح گردیدند. در نتیجه بحرانی شدن اوضاع شهر، تقاضای اعزام نیرو از ژاندارمری سقز شد و فرمانده تیپ مهاباد و معاون شهربانی استان برای رسیدگی به وضعیت شهر با بالگرد عازم بوکان شدند.(1)
روز بعد پیکر یکی از شهدا طی تظاهراتی توسط مردم تشییع شد و کلیه مدارس در این روز تعطیل گردید. روز یازدهم مهر یکی دیگر از شهدای بوکان "حسین بهرامی" تشییع شد. در این مراسم که با حضور عده زیادی از مردم بوکان، مهاباد، سقز و بانه برگزار شد چند نفر سخنرانی کردند. عصر این روز نیز مراسمی در یکی از مساجد برگزار شد و ضمن ایراد سخنرانی، اعلامیه‌هایی بین مردم توزیع گردید.
مراکز آموزشی بوکان در اواخر مهر همچنان تعطیل بود. خشم مردم بوکان نسبت به کشتار دو تن از اهالی این شهر همچنان ادامه داشت.
روز چهارم آبان چهارصد نفر از دانش‌آموزان بوکان در اعتراض به دستگیری یکی از دانشجویان در دبیرستان کوروش اجتماع کردند و دست به اعتصاب غذا زدند. این اجتماع عصر این روز پایان یافت. اکثر مغازه‌ها و بازار بوکان در روز پنجم و ششم آذر، همانند بسیاری از شهرهای ایران، تعطیل بود.
به مناسبت شهادت عده‌ای از اهالی سردشت، مهاباد و بوکان در روزهای اخیر، روز بیست و هفتم آذر به عنوان روز عزای عمومی در این شهرها اعلام شد. ادارات دولتی و بانکهای شهر بوکان در روز پنجم دی تعطیل بودند. اصناف بوکان در روز دهم دی نیز تعطیل بودند. روز بیست و دوم دی 1357 در بوکان راهپیمایی برگزار شد.
پی‌نوشت:
1- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج 12، مرکز بررسی اسناد تاریخی، سندِ ص 212
منبع:
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (دوره 25 جلدی)، ناشر: مرکز بررسی اسناد تاریخی
تعداد بازدید: 1649
