30 تیر 1397
رضا عابدینی
از حوادث مهم و تاثیرگذار در تاریخ جمهوری اسلامی ایران حادثه هفتم تیر سال1360 است. در این واقعه غمبار گلچینی از بهترین نیروهای انقلاب به شهادت رسیدند که در رأس آنها آیت‌الله دکتر بهشتی، رئیس دیوان عالی کشور و دبیرکل حزب جمهوری اسلامی قرار داشت. مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای تبیین و تشریح بیشتر حوادث تاریخ انقلاب اسلامی بر اساس خاطرات شفاهی طرحی تحت عنوان تاریخ شفاهی حادثه هفتم تیر1360[1] را در دستور کار خود قرار داد. نگارنده در تدوین این اثر تلاش کرده است ضمن مصاحبه با شاهدان عینی حادثه هفتم تیر، تحقیق خود را وارد عرصه تدوین تاریخ شفاهی نماید. هر چند در مورد این حادثه نوشته‌های متعددی منتشر شده است، اما مطالعه این رویداد مهم تاریخ انقلاب اسلامی به صورت تاریخ شفاهی کار جدیدی به شمار می‌آید.
جهت انجام این پروژه فهرستی از اسامی افراد مطلع و آگاه در این‌باره تنظیم شد. سپس از طریق مرجع دارای اطلاعات این حادثه، بنیاد هفتم تیر امکان این پژوهش به وجود آمد. در ادامه نیز تلاش گردید در تماس با دفتر تبلیغات اسلامی جهت تکمیل مباحث موضوع درخواست کمک گردد و جهت پربارترشدن طرح تحقیق از مصاحبه‌های انجام شده با افراد مطلع درباره این حادثه توسط روزنامه‌ها و مراکز متعدد استفاده شود، از جمله روزنامه جمهوری اسلامی، مجله سروش، کتب چاپ شده توسط بنیاد هفتم تیر، مرکز اسناد انقلاب اسلامی و...
در نگارش این کتاب سعی شده تا با استفاده از اسناد مکتوب و منابع کتابخانه‌ای به غنای موضوع پژوهش افزوده شود. این کتاب در چهار فصل و 267 صفحه، به علاوه گاه‌شمار، ضمائم (شامل زندگی‌نامه شهدای حادثه هفتم تیر1360)، با اسناد و تصاویر، کتابنامه و نمایه تدوین شده است.
در فصل اول این کتاب به چگونگی تاسیس حزب جمهوری اسلامی، جایگاه و ساختار آن در نظام، چگونگی تشکیل آن، زمینه‌ها و انگیزه‌های تشکیل حزب، نخستین اساسنامه و مرامنامه حزب، دیدگاه‌های حزب و همچنین به اعلام موجودیت حزب و آغاز فعالیت آن پرداخته شده است. ضمنا معرفی 31 نفر از اعضای حزب به صورت اختصار معرفی شده‌اند که همین نفرات جزء اولین شورای مرکزی حزب شدند.
در فصل دوم به مواضع سیاسی حزب جمهوری اسلامی در برابر گروه‌های لیبرال- دمکرات، گروه‌های چپ، گروه‌های التقاطی و دولت بنی‌صدر اشاره شده است.
در فصل سوم به حادثه هفتم تیر و مواردی همچون: ریشه‌های حادثه، انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی، پیام شخصیت‌ها و مجامع سیاسی کشور به مناسبت فاجعه‌ی هفتم تیر، تشییع پیکر شهدا، بررسی ریشه‌های واقعه، وقوع حادثه، پیش‌بینی آینده، عامل فاجعه هفتم تیر، حادثه هفتم تیر در نگاه مطبوعات و خبرگزاری‌های خارجی پرداخته شده است.
همچنین فصل سوم شامل مباحثی مانند: اختلاف بر سر انتخاب نخست‌وزیر، موضوعات پیش آمده بین حسن آیت و بنی‌صدر، غائله 14 اسفند 1359، عزل بنی‌صدر از ریاست جمهوری، ورود سازمان مجاهدان خلق به فاز نظامی، پیام شخصیت‌ها و گروه‌های مختلف پس از فاجعه انفجار، پیام امام خمینی(ره)، پیام آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، پیام شورای موقت ریاست جمهوری، بیانیه حزب جمهوری اسلامی، پیام آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی، پیام آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی، اطلاعیه جامعه روحانیت مبارز، اطلاعیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بیانیه ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، اطلاعیه شاخه اصناف حزب جمهوری اسلامی و بخشی از سخنان آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رئیس‌جمهوری وقت است.
فصل چهارم درباره پیامدهای حادثه هفتم تیر است، تشدید نفرت مردم از سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، حادثه هشتم شهریور1360، فرار بنی‌صدر و رجوی از مواردی هستند که در این فصل به آنها پرداخته شده است.
موارد دیگری که در انتهای کتاب آمده، گاه‌شمار، ضمائم (زندگی‌نامه شهدای حادثه هفتم تیر1360)، اسناد و تصاویر (10سند، تصاویر شهدای حادثه هفتم تیر1360)، کتابنامه (شامل کتاب، نام افراد مصاحبه‌شده، روزنامه‌ها)، اسناد (اسناد موجود در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی)، نمایه اشخاص، ادارات و سازمان‌ها است.
[1] صادقی، زهرا. تاریخ شفاهی حادثه هفتم تیر 1360. تهران: موسسه فرهنگی وهنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1395، 267 ص.
تعداد بازدید: 1167
