13 آبان 1397
مرجان مهدی‌پور
در کتاب «تا بهشت: خاطرات شفاهی انقلاب اسلامی در منطقه رودبار دامغان؛ شهرهای دیباج، کلاته رودبار و روستاهای آستانه، آهوانو و تویه رودبار»، محمدمهدی عبدالله‌زاده خاطرات مبارزان این منطقه از روزهای اوج انقلاب اسلامی را گردآوری و تدوین کرده که توسط دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری سمنان و انتشارات سوره مهر، در سال 1397 و در 119 صفحه چاپ و منتشر شده است.
در مقدمه، این کتاب به عنوان «اولین کوشش رسمی در خصوص جمع‌آوری تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی شهرستان دامغان از استان سمنان» معرفی شده است. پس از آن مؤلف به اهمیت تدوین مدارک انقلاب اسلامی از طریق مصاحبه پرداخته است. او جایگاه این پژوهش و اساس آن را بر اسناد، مدارک، شواهد و خاطرات روزنوشت معرفی می‌کند و سپس از مصاحبه شوندگان قدردانی کرده است.
دیباج که در 54 کیلومتری شمال شرق دامغان قرار دارد، از سال 1375 توسط هیئت دولت به عنوان شهر معرفی شد که به «چهارده» نیز معروف است. در این کتاب مختصری به موقعیت جغرافیایی و آثار قدیمی و تاریخی این شهر پرداخته شده است. در ادامه خاطرات شفاهی اشخاصی چون حجت‌الاسلام سید جلیل قدمی (امام جمعه)، شیخ علی‌اکبر فانی (پدر دو شهید)، علی‌مراد سفیدیان (راننده)، عبدالله جلالی (جانباز دفاع مقدس)، حسینعلی سفیدیان (عضو شورای شهر)، سیدیحیی هاشمی‌نژاد (بازنشسته کمیته امداد) و... آمده است که هر کدام از آشنایی خود با نهضت امام و چگونگی مبارزه و خاطراتشان می‌گویند. برخی از این خاطرات، به کوشش نویسنده با ارجاع به اسناد ساواک همراه شده است. در این گفت‌و‌گوها جزئیات حوادث، مقابله مردم با مأموران حکومت پهلوی، چگونگی آشنایی با امام خمینی و اهداف ایشان، توسط مصاحبه‌شوندگان مطرح شده است. نویسنده در پاورقی صفحات بیوگرافی کوتاهی از این اشخاص ارائه کرده است.
او حضور روحانیون انقلابی در منطقه «چهارده» را یکی از عوامل رشد سیاسی و مذهبی این ناحیه می‌داند که موجب مخالفت آنان با حکومت پهلوی و حمایت از نهضت امام شد. اشخاصی چون حجت‌الاسلام سیدجلیل قدمی، شیخ علی‌اکبر فانی و حجت‌الاسلام غلامعلی سفیدیان به عنوان روحانیون فعال این منطقه معرفی شده‌اند که سابقه مبارزات آنها به سال 1340 برمی‌گردد.
همچنین در این کتاب خاطرات مبارزان انقلابی چون عبدالله جلالی، حسینعلی سفیدیان و سیدیحیی هاشمی‌نژاد و عبدالله جلالی، سیدسلیمان و سیدنورالله شنایی و... درباره نحوه مبارزه آمده است. حسینعلی سفیدیان می‌گوید: «مغازه خیاطی‌ای را که در چهارده باز کردم، پاتوق افراد انقلابی و محلی برای تکثیر نوارهای انقلابی ـ مذهبی قرار دادم. آن زمان در روستا برق نداشتیم و ما با استفاده از باتری موتورسیکلت از ضبط صوت استفاده می‌کردیم... نوجوانان به مغازه من می‌آمدند و در حال زدن جای دکمه لباسها به نوارهای مذهبی گوش می‌دادند...»
تشکیل جلسات مخفیانه و پخش اعلامیه نیز از فعالیت‌های انقلابی در این منطقه بوده است. نویسنده در ادامه خاطرات مبارزان «چهارده» را در رمضان و محرم 1357 مطرح می‌کند و متن دفترچه خاطرات علی‌اصغر رضایی (1303 ـ 1361)، کفاش انقلابی منطقه «چهارده» را می‌آورد. این دفترچه حاوی خاطرات وی از وقایع انقلابی این شهر از 17 دی 1357 تا فروردین 1358 است و به صورت روزشمار در این کتاب آمده است.
سپس عبدالله‌زاده به معرفی اجمالی «تویه رودبار» از توابع مرکزی دامغان می‌پردازد و مصاحبه خود با رحیم نوروزی، درباره مبارزه مردم این منطقه را آورده است. در ادامه به معرفی مختصری از کلاته رودبار پرداخته و خاطرات مبارزاتی و انقلابی تنی چند از کشاورزان این منطقه مانند زین‌العابدین آقابابائیان، رجب و قاسم و عباسعلی بیناییان را ذکر می‌کند. همچنین ابوالقاسم حدادی (باغدار) ضمن بیان نقش آیت‌الله محقق در آشنایی مردم این منطقه با نهضت امام، به تشکیلات ضدرژیمی در این منطقه و نیز هماهنگی با انقلابیون «چهارده» اشاره می‌کند و سرانجام از مبارزات مردم در ماه رمضان و محرم 1357 در کلاته می‌گوید. در ادامه، نویسنده معرفی اجمالی از روستای آستانه در 30 کیلومتری دامغان می‌آورد و در نهایت به ذکر خاطرات حسین حاجی‌پروانه و مرتضی ملک می‌پردازد.
در بخش آخر کتاب که به روستای آهوانو در 9 کیلومتری شهر دامغان اختصاص دارد خاطرات مختصری از عباس و محمد رضایی آهوانویی آمده است و در این قسمت، نویسنده به نقش زنان و نحوه مبارزه آنان در این منطقه اشاره می‌کند و خاطره کوتاهی از زهرا صالحین آورده است.
در انتهای کتاب سندی از اسناد ساواک درباره اجتماع مبارزان انقلابی در شهر دامغان و در نهایت تصاویر مصاحبه‌شوندگان آمده است. می‌توان گفت خاطرات روزنوشت مرحوم علی‌اصغر رضایی بخش ویژه‌ای از این کتاب است. همچنین نقشه منطقه مورد پژوهش که به طور بسیار ساده در طرح روی جلد کتاب آمده را می‌توان یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب دانست.
تعداد بازدید: 1316
