17 خرداد 1399
احمد ساجدی
بسیاری از متفکران بزرگ معاصر تجدد وارداتی غرب را به دلیل آنکه بر پایه نفی معنویات استوار است، ظاهری و بی‌محتوا می‌دانند. در رأس متفکرانی که در این خصوص صاحب فکر و اندیشه و نظر هستند، امام خمینی(ره) است. امام، تمدن غربی را نفی نمی‌کنند ولی در برابر محتوای فرهنگ غرب ایستادگی کرده و پذیرش بی‌قید و شرط آن را سبب غربزدگی و انحطاط جامعه ایرانی می‌دانند.
غربی‌ها در قرون اخیر با سیطره روزافزون بر جهان، زمینه‌های تغییرات بنیادین در مبانی اعتقادی ملتها و تضعیف دین را دنبال کردند. به‌طوری که هرگونه اعتقاد به خدا و رسولان او خرافه تلقی شود و دین حتی در مقبول‌ترین شکلش به یک باور درونی و شخصی تنزل یابد. از این‌رو بریدن از دین و معنویت مبنای علم و تمدن غرب قرار گرفت.
غربی‌ها کوشیده‌اند تا برای چپاول ثروت‌های مادی و فرهنگی دیگران، به انحاء مختلف، فکر و فرهنگ خود را بر اقوام و تمدن‌های دیگر حاکم و مسلط کنند. زمانی دولتهای استعماری با لشکرکشی به کشورهای دیگر این هدف را تعقیب می‌کردند و امروز در قالب‌های نوین استعماری و با ابزارهایی چون تجدد، حقوق بشر، دموکراسی، توسعه، جهانی‌شدن، تساوی حقوق زن و مرد و... سعی در تحقیر تمدن‌های دیگر و محو تدریجی آنها دارند. تجدد غربی نخستین‌بار از راه ترجمه و تقلید و غالباً در قالب ابتذال فرهنگی، به سرزمین‌های اسلامی وارد شد و واکنش‌های گونا‌گون و غریبی را برانگیخت. از جمله، جماعتی فریفته و شیفته ظاهر آن شدند و تنها راه رهایی از عقب‌ماندگی را پذیرش بی‌چون و چرای مبانی، مظاهر و نسخه‌های مدرنیته در زندگی فردی و اجتماعی - و در سیاست و فرهنگ و... دانستند.
در چنین شرایطی بود که احیاگران اندیشه ناب اسلامی در جهان و سرسلسله آنان امام خمینی(ره) سربرآوردند و با دعوت مسلمانان به خویشتن خویش، عزت و استقلال حقیقی دنیای اسلام را در نفی غربزدگی دیدند. اینان که خوی مستکبرانه و سلطه‌جوی غربیان را برنمی‌تافتند، نه با علم و فن و دستاورهای دانش بشری، بلکه با مبانی مادی، الحادی و سکولار علم و فرهنگ غربی مشکل داشتند.
تلاش‌های احیاگران تمدن اسلامی، سرانجام به ثمر نشست و به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی با وقوع انقلاب اسلامی، دوران جدیدی با نام «دوران امام خمینی» آغاز شد که مختصات ویژه‌ای دارد: دوران فروپاشی تمدن مدرن و بلوک سیاسی شرق و غرب، دوران عبور از مکاتب و ایدئولوژی‌های مادی، دوران بازگشت انسان به فطرت، دوران قرآن و فرصت استثنایی هدایت انسان و...
در رابطه با نقش انقلاب اسلامی در ایجاد تغییر در موازنه موجود میان تجدد غربی و بنیانهای اعتقادی، که سرآغازی جدید و نویدبخش در جامعه بشری گردیده است، مؤسسه پژوهش فرهنگی «انقلاب اسلامی» وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای اخیراً کتابی با عنوان «دوران جدید عالم» منتشر کرده است. در این اثر که بر اساس بیانات مقام معظم رهبری تهیه و تدوین شده است، نویسنده در دو بخش اصلی کوشیده است تا گفتمان انتقادی انقلاب اسلامی در شناخت تجدد غربی را بر مبنای بیانات رهبر معظم انقلاب بررسی و تبیین کند.
متن اصلی کتاب پس از مقدمه، با سخنی مشهور از رهبر معظم انقلاب درباره دوران جدید عالم آغاز می‌شود. این سخن که در دهم بهمن 1390 در دیدار شرکت‌کنندگان در اجلاس جهانی «جوانان و بیداری اسلامی» ابراز گردیده، هم دلیل انتخاب عنوان کتاب است و هم در پشت جلد کتاب، منعکس گردیده است: «...بدانید امروز تاریخ جهان، تاریخ بشریت، بر سر یک پیچ بزرگ تاریخی است. دوران جدیدی در همه عالم دارد آغاز می‌شود. نشانه بزرگ و واضح این دوران عبارت است از توجه به خدای متعال و استمداد از قدرت لایزال الهی و تکیه به وحی. بشریت از مکاتب و ایدئولوژی‌های مادی عبور کرده است... امروز نه مارکسیسم جاذبه دارد؛ نه لیبرال دموکراسی غرب جاذبه دارد. می‌بینید در مهد لیبرال دموکراسی غرب، در آمریکا و در اروپا چه خبر است؛ اعتراف می‌کنند به شکست... در میان امت اسلامی، بیشترین جاذبه متعلق است به اسلام، به قرآن، به مکتب وحی...»
تبیین ابعاد سه‌گانه ایرانی بودن، اسلامی بودن و جهانی بودن انقلاب اسلامی از نگاه مقام معظم رهبری، از جمله موضوعات مورد بحث کتاب «دوران جدید عالم» است. همچنین دو ثمره بزرگ انقلاب اسلامی یعنی خودآگاهی و خودباوری در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته و قدرت ابداع انقلاب در نهادسازی و واژه‌سازی تشریح شده است. در این کتاب نشان داده شده که چگونه انقلاب اسلامی، عریان‌کننده دموکراسی واقعی و باطل‌کننده سکولاریسم غربی است؛ انقلابی که علیه تمام موجودیت جهان استعماری غرب ایستاده و کانون مقاومت جهانی در برابر نظام استکبار قرار گرفته است.
بخش اول کتاب «دوران جدید عالم» با عنوان «انقلاب اسلامی و جهان متجدد» از پنج فصل تشکیل شده که عناوین فصلها عبارتند از:
فصل اول: دوران جدید عالم
فصل دوم: انقلاب اسلامی و عبور از جهان مدرن
فصل سوم: تفکر و تمدن در اسلام و غرب
فصل چهارم: غربزدگی در ایران
فصل پنجم: انقلاب اسلامی و آخرالزمان
بخش دوم کتاب «دوران جدید عالم» با عنوان «غرب‌شناسی و تجددشناسی انتقادی» در 13 فصل تقسیم شده که عناوین فصلهای این بخش نیز به قرار زیر است:
فصل اول: ماهیت و بنیانهای فکری تجدد
فصل دوم: تجدد و تمدن
فصل سوم: سکولاریسم و خدانگاری بشر جدید
فصل چهارم: تجدد و اخلاق
فصل پنجم: تجدد و آزادی
فصل ششم: جهانی شدن یا آمریکایی شدن
فصل هفتم: بحران و انحطاط تمدن غرب
فصل هشتم: آغازی بر پایان لیبرال دموکراسی
فصل نهم: تجدد و حقوق بشر
فصل دهم: استعمار فرانو
فصل یازدهم: غرب و دیکتاتوری جهانی
فصل دوازدهم: غرب و جنگ‌سالاری
فصل سیزدهم: تجدد و مقام زن
کتاب «دوران جدید عالم»، اثری مفید و راهگشا برای همگان و به‌خصوص نسل جوان در فهم روشن‌تر ماهیت و خصوصیات عالم غرب و تبیین گفتمان انتقادی انقلاب اسلامی در شناخت تجدد غربی بر اساس بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی است.
این کتاب به قلم سعید اشیری به رشته تحریر درآمده، و توسط مؤسسه پژوهش فرهنگی «انقلاب اسلامی» در قطع رقعی چاپ و منتشر شده است.
تعداد بازدید: 812
