17 دی 1399
الهام صالح
«توطئه تعرض به مردم به اتهام ساواکی بودن»، «قیام ملت‌های اسلامی»، «ایران پس از خروج شاه» و «سیاست خارجی جمهوری اسلامی»، برخی از محورهای سخنان و پیام‌های امام خمینی در روزهای 19 و 20 دی 1357 بود. ایشان همچنین به نقش بازاری‌ها در مبارزه با حکومت پهلوی اشاره کردند.
امام خمینی در تاریخ 19 دی 1357 با توجه به اتفاقاتی که در ایران رخ می‌داد، پیامی خطاب به ملت ایران صادر کردند و در آن نسبت به انجام توطئه و ایجاد هرج و مرج در نهضت اسلامی هشدار دادند: «گفته می‌شود اعلامیه‌هایی بدون امضا در تهران و شهرستان‌ها منتشر می‌شود و اشخاص بسیاری را به اسم ساواکی و یا عمال شاه تهدید به قتل می‌کنند و خانه‌هایی را با همین بهانه‌ها سوزانده و به زن و فرزندان آنان اهانت نموده و آزار داده‌اند. به طوری که از ایران اطلاع داده‌اند اعمالی برخلاف اسلام و انصاف بدون رعایت حقوق شرعی انجام می‌گیرد که شاهد بر آن است که دست‌های ناپاکی در کار است که با هرج و مرج و ایجاد رعب و وحشت نهضت مقدس اسلامی را متهم نموده و خدای نکرده به شکست بکشند.»[1]
امام خمینی، در این پیام، جان و مال انسان‌ها را محترم شمردند: «ملت محترم ایران باید بداند که دیانت مقدس اسلام، جان و مال انسان‌ها را محترم شمرده و تجاوز به آن را از محرمات عظیمه می‌داند؛ و کسانی که دست به این نحو جنایات زده و موجب ارعاب مردم می‌شوند، به نظر می‌رسد از جناح‌های منحرفی باشند که می‌خواهند در پناه هرج و مرج، یا شاه را حفظ کنند و یا کشور را با ایجاد کودتای نظامی به تباهی بکشند.»[2]
امام خمینی همچنین فرمودند: «مردم مسلمان ایران، در مبارزات بحق خود، از این روش‌های غیرانسانی استفاده نمی‌کنند؛ و موظف شرعی هستند که به اعلامیه‌های مشتمل بر قتل و غارت و اعلامیه‌های بی‌امضا به هیچ وجه ترتیب اثر ندهند، و از اشخاصی که می‌خواهند به خانه‌های مردم تجاوز کنند و آتش‌سوزی نمایند جلوگیری کنند؛ که به نظر می‌رسد توطئه‌ای در دست اجراست که باید از آن جلوگیری کرد. ملت شریف در تهران و شهرستان‌ها و قصبات به راهپیمایی و تظاهرات و اعتصابات خود ادامه دهند تا این توطئه با رفتن شاه خنثی شود.»[3]
ایشان در تاریخ 19 دی 1357 در مصاحبه با خبرنگار تلویزیون بی بی سی درباره فرستادن سلاح‌هایی مانند تانک و راکت توسط دولت انگلیس برای حمایت از شاه، محمدرضاشاه را دست‌نشانده انگلیسی‌ها خواندند و گفتند: «از اول دولت انگلیس پدر این شاه را بر ما تحمیل کرد، و بعد هم که او خیانت به آنها کرد او را اخراج کردند... حالا هم به فرستادن سلاح و پشتیبانی از شاه ادامه می‌دهد، می‌خواهد سلطنت او ادامه پیدا کند و این ادامه جرم‌ها وجنایاتی است که او مرتکب شده و می‌شود. و اینها می‌خواهند دولت شاه را هرچه بیشتر نگه دارند و هر روزی که بر سلطنت باقی بماند روز مصیبت بزرگ ملت ماست.»[4]
امام در این مصاحبه، دلایل پیدایش یک نهضت جدید اسلامی در کشورهایی مانند ترکیه و پاکستان را چنین تشریح کردند: «در عصر ما، ملت ما یافت که شاه به واسطه پیوندی که با غرب، مخصوصا با آمریکا دارد و همین‌طور با شرق، تمام مخازن ما را به باد داده است بلکه نیروهای انسانی ما را نیز به هدر داده است؛ و فهمیدند جنایات فوق‌العاده‌ای که مرتکب می‌شود به واسطه پیوندی است که شاه با ابرقدرتها دارد. از این جهت ملت ما به پاخاست و سایر ممالک، از جمله ممالک اسلامی نیز به این حقیقت تلخ توجه پیدا کردند و با مطالعه تاریخشان درک کردند که تمام گرفتاری‌هایی که ملت‌ها پیدا کردند از دست این ابرقدرت‌هاست؛ ناچار از آن ابرقدرتها رویگردان شده‌اند.»[5]
امام خمینی سخنانشان را این‌طور ادامه دادند: «اسلام که تمام آرزوهای بشر را بطور شایسته در دسترس آنها خواهد گذاشت و می‌گذارد و قوانین اسلام، چه قوانین اقتصادی و سیاسی و چه قوانین فرهنگی و معنوی آن، قوانین غنی‌ای است که هرکس به آنها توجه پیدا کند ناچار به اسلام گرایش پیدا خواهد کرد. و مسلمین بعد از سالهای طولانی‌ای که در غفلت بودند حالا مقداری رو به بیداری گذاشتند و مقداری توجه به اسلام پیدا کردند و امیداین هست که توجه آنها به اسلام بیشتر بشود و اسلام را آن طور که هست بشناسند و در صورت شناخت صحیح، گرایشات آنان به شرق و غرب بکلی منقطع خواهد شد.»[6]
امام خمینی در همین تاریخ در گفت وگو با خبرنگار روزنامه لوموند درباره دلایل غیرقانونی شمردن دولت بختیار گفتند: «این دولت از طرف رژیم شاه تعیین شده است. این رژیم قبل از تظاهرات تاسوعا و عاشورا، خود غیرقانونی بود و تظاهرات مزبور که در واقع نوعی رفراندم بودند، غیرقانونی بودن رژیم را تعیین کردند. دلیل دیگر این است که نه مجلس شورا و نه مجلس سنا هیچ پایگاه ملی ندارند و نمایندگان این دو مجلس را که دولت از آنها رأی اعتماد می‌خواهد، ملت انتخاب نکرده است.»[7]
ایشان درباره تشکیل دولت پس از پیروزی نیز فرمودند: «ما کمیته‌ای را مأمور خواهیم کرد که به منظور تشکیل یک مجلس به مشورت‌های لازم اقدام کند. ملت یک بار اراده خود را به داشتن یک حکومت اسلامی اعلام کرده است، ولی اگر از نظر حقوقی رفراندمی هم لازم باشد، ما مخالف آن نخواهیم بود. این کمیته از افراد مؤمن تشکیل می‌شود و ممکن است علماء هم به صورت عضو کامل و یا عضو ناظر در آن شرکت کنند.»[8]
امام سیاست‌های خود را درباره نفت این‌طور توضیح دادند: «ما نفت را به هرکس که از ما بخرد می‌فروشیم مشروط بر اینکه به قیمت عادلانه و بر مبنای تراضی طرفین باشد. ارزهایی را که از این راه به دست خواهیم آورد به مصرف آبادی و عمران مملکت خواهد رسید.»[9]
امام خمینی راجع به تغییر لحن مسکو نسبت به ایران و حمایت از نهضت مردمی ایران فرمودند: «تبلیغات روزنامه‌های شوروی مداخله در امور داخلی محسوب نمی‌شود. و در واقع تمام روزنامه‌های جهان باید از ما علیه رژیم شاه حمایت کنند. اتحاد شوروی در ردیف کشورهایی است که وضع ملت ایران را درک کرده و رفتار خود را بر همین اساس بنا نهاده است. ما با شوروی مانند همه کشورهای دیگر، مادام که نخواهند در امور داخلی ما مداخله کنند، روابط دوستی خواهیم داشت. باید به روابط حُسن تفاهم و دوستی بر پایه احترام متقابل استوار بود.»[10]
در تاریخ 20 دی 1357، خبرنگار رادیو - تلویزیون لوکزامبورگ، در مصاحبه با امام خمینی، این موضوعات را مطرح کرد که آیا دولت اسلامی قهقهراگرا نیست؟ شاه می‌خواست یک کشور مدرن ایجاد کند و اسلام با تغییرات اجتماعی مثل آزادی زنان مخالف است. امام خمینی نیز به این ابهامات چنین پاسخ دادند: «دولت شاه با رشد اجتماعی ما مخالف بود و تمام آزادی و استقلال کشور ما را از دست داده بود. دولت اسلامی قهقراگرا نیست و با همه مظاهر تمدن موافق است مگر آنچه که به آسایش ملت لطمه وارد آورد و با عفت عمومی ملت منافات داشته باشد. اسلام با آزادی زن نه تنها موافق است بلکه خود پایه‌گذار آزادی زن در تمام ابعاد وجودی زن است.»[11]
امام خمینی در همین تاریخ با خبرنگار آژانس سیگما گفت وگویی داشتند که در آن از اعتقادات مذهبی بازاری‌ها و فراهم شدن زمینه اعتراض نسبت به شاه به عنوان دلایل پشتیبانی این قشر نام بردند: «به دلیل عقاید مذهبی‌شان است که آنها را وادار می‌کند علیه ظلم و دیکتاتوری قیام کنند. و اساسا اسلام مذهبی است که هم به آنان مبارزه با ظلم و نابرابری‌ها را می‌آموزد و هم اینکه چگونه باید یک جامعه سالم مترقی و پیشرو بنا کنند. و چون ما را بیان‌کننده عقاید و خواسته‌های خود می‌دانند از ما پشتیبانی می‌کنند.»[12]
ایشان ضمن اشاره به اینکه «بازار هیچ‌گاه تا به حال حمایت از شاه نکرده است»[13]، موقعیت بازاری‌ها را در ایران چنین ارزیابی کردند: «بازار و بازاریان همیشه از احترام خاصی در جامعه ایرانی برخوردارند و تصمیمات آنان در مبارزات سیاسی نقش بسیار مؤثر و گاهی تعیین‌کننده‌ای داشته است. و نیز همیشه منشاء خدمات اجتماعی فراوان بوده است و در حوادث همیشه از بهترین کمک‌کنندگان مردم ضعیف و محروم بوده‌اند.»[14]
امام خمینی همچنین درباره تأثیرات منفی اعتصاب‌ها بر اوضاع اقتصادی ایران فرمودند: «بدیهی است که جنایات شاه ضربه‌های هولناکی به مردم ایران وارد آورده است. چه در زمان قدرت او و چه امروز که ملت می‌خواهد او را کنار بزند ولی ملت ایران پایداری خود را در مقابل این مشکلات ثابت کرده است. بازاریان خوب دریافته‌اند که ضررهای ناشی از اعتصابات به مراتب بهتر است از زیر یوغ استعمار و رژیم کنونی بودن.»[15]
سخنان برگزیده:
- هر روزی که شاه بر سلطنت باقی بماند روز مصیبت بزرگ ملت ماست.
- تمام گرفتاری‌هایی که ملت‌ها پیدا کردند از دست این ابرقدرت‌هاست.
- نه مجلس شورا و نه مجلس سنا هیچ پایگاه ملی ندارند.
- بازاریان خوب دریافته‌اند که ضررهای ناشی از اعتصابات به مراتب بهتر است از زیر یوغ استعمار و رژیم کنونی بودن.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. خمینی(س)، روح‌الله، صحیفه امام خمینی(س)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، چ 3، زمستان 1379، ج 5، ص 402.
[2]. همان، ص 402.
[3]. همان، ص 402 و 403.
[4]. همان، ص 404 و 405.
[5]. همان، ص 405.
[6]. همان، ص 406.
[7]. همان، ص 413.
[8]. همانجا.
[9]. همان، ص 414.
[10]. همان، ص 415.
[11]. همان، ص 417.
[12]. همان، ص 421.
[13]. همان، ص 422.
[14]. همان، ص 421.
[15]. همان، ص 422.
تعداد بازدید: 753
