27 آذر 1400
احمد ساجدی
سنندج چندی پس از پیروزی انقلاب اسلامی دستخوش آشوب گروه‌های مخالف شد. عملکرد ناصحیح دولت موقت در خارج کردن سپاه پاسداران از سنندج بر التهاب و تشنج این شهر افزود تا جایی که گروه‌های ضد انقلاب با طرح شعار خودمختاری موفق شدند در نیمه دوم سال ۱۳۵۸ مراکز حساس سنندج را به تصرف خود درآورند. این شهر سرانجام در اردیبهشت ۱۳۵۹ با هماهنگی نیروهای سپاه و ارتش و همکاری گسترده مردم از چنگال ضد انقلاب رهایی یافت. شدیدترین مقطع عملیات آزادسازی سنندج مربوط به یک دوره ۲۲ روزه حدفاصل پنجشنبه ۴ اردیبهشت تا جمعه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۹ بوده است.
کتاب «بیست و دو روز نبرد برای آزادسازی سنندج؛ ۱۳۵9 - ۱۳۵7» که اخیراً از سوی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و با همکاری دانشگاه امام حسین(ع) منتشر شده، شرحی بر سرگذشت سنندج در ایام پس از سقوط شاه و پیروزی انقلاب اسلامی و تشریح جزئیات حوادث نبرد ۲۲ روزه برای آزادی این شهر است.
کتاب ابتدا سیر بحران‌آفرینی گروه‌های ضد انقلاب پس از پیروزی انقلاب اسلامی، و حوادث منجر به اشغال شهر سنندج را بررسی کرده است. این اشغال با تعرض مسلحانه عوامل ضدانقلاب به پادگان سنندج در فروردین 1358 آغاز شد. پس از اشغال شهر سنندج، کلیه راه‌حل‌های صلح‌جویانه دولت موقت نیز به بن‌بست رسید.
کتاب در مرحله بعد عملیات بیست‌ودو روز نبرد خونین نظامی بین عناصر مسلح تجزیه‌طلب و رزمندگان مدافع انقلاب اسلامی را بررسی کرده است. این عملیات متعاقب پیام نوروزی امام خمینی مبنی بر ضرورت برقراری امنیت در سال 1359 و نیز پیام وحدت‌بخش ایشان به مناسبت 12 فروردین همان سال شکل گرفت. طراحی عملیات آزادسازی شهر نیز توسط شهید بروجردی، شهید صیاد شیرازی و سرلشکر صفوی انجام شد.
کتاب «بیست و دو روز نبرد برای آزادسازی سنندج؛ ۱۳۵9 - ۱۳۵7» برای اولین بار در سال 1389 به همت مرکز مطالعات ملی امنیت پایدار دانشگاه جامع امام حسین(ع) سپاه پاسداران با عنوان «تاریخ بیست ساله پاسداری از انقلاب اسلامی در غرب کشور؛ ۲۲ روز حماسه و ایثار در سنندج» منتشر شد، اما به دلیل تغییرات ساختاری، حدود 9 سال تجدید چاپ نشد. خلاء مذکور موجب شد مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در تعامل با دانشگاه جامع امام حسین(ع) تجدید چاپ کتاب را بر عهده گرفته و به نشر دوباره آن اقدام کند.
کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» تلاش کرده است با روش توصیفی - تحلیلی جزئیات وقایع مربوط به این مقطع از تاریخ انقلاب اسلامی را بررسی کند، بر همین اساس در این کتاب ضمن رعایت زمان‌بندی و سیر تاریخ وقایع و حوادث، روند مباحث از کل به جزء نوشته شده، به نحوی که بخش اول بیشتر تحلیلی، بخش دوم تحلیلی - توصیفی و بخش آخر کاملاً توصیفی تدوین و مستندنگاری شده است.
کتاب دارای سه فصل است. فصل اول با عنوان «سیمای عمومی سنندج» به موضوعات زیر پرداخته است: برخی از مختصات شهر، سیر تغییر در دو طرف منازعه، خروج اجباری پاسداران دستاورد مذاکره به جای اعمال حاکمیت، سیمای عمومی سنندج طی دوره فترت، تأثیرات اجتماعی شکاف در بین گروه‌های مسلح غیرقانونی.
فصل دوم با عنوان «در آستانه رویارویی نهایی» به عناوین زیر پرداخته است: شرایط عمومی حاکم بر ایران اوضاع عمومی ناحیه کردنشین ایران، بستن مرز بهانه یا ضرورتی ملی؟ ارتش در تکاپوی انجام مأموریت، سنندج گروگان جدایی‌طلبان، باشگاه افسران در چند قدمی سقوط، ارتش مصمم برای عبور به سمت مرز، کمین جدایی‌طلبان، ماجرای شهادت سرهنگ ایرج نصرت‌زاد، فرایند تصمیم‌سازی تا تصمیم‌گیری.
فصل سوم با عنوان «روزشمار شرح نبرد» به شرح وقایع عملیات آزادسازی شهر سنندج طی دوره ۲۲ روزه پنجشنبه ۴ اردیبهشت تا جمعه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۹ پرداخته است.
در این کتاب به نقش برجسته شهید محمد بروجردی در عملیات آزادسازی سنندج و دیگر مناطق کردنشین به تفصیل اشاره شده است. بروجردی که خود جزو بنیانگذاران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، در پی فرمان امام خمینی در ۲۵ مرداد ۱۳۵۸ مبنی بر سرکوب تجزیه‌طلبان ضد انقلاب در کردستان به همراه جمعی از نیروهای سپاه راهی این استان شد. این عده بعدها در پاکسازی کردستان از نیروهای ضد انقلاب، و جنگ با متجاوزین بعثی، حماسه‌های به یاد ماندنی در دفاع از دین و میهن خلق کردند. مردم کردستان به بروجردی لقب «مسیح کردستان» داده بودند. بروجردی بانی تشکیل گروه موسوم به «پیشمرگان مسلمان کرد» بود. وی علاوه بر فرماندهی عملیات کردستان، قائم مقامی ستاد عملیات غرب کشور و قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) را نیز بر عهده داشت.
کتاب «بیست‌ودو روز نبرد» در بخش ضمائم ، ۳۷ صفحه را به عکس‌ها و نقشه‌های مرتبط با متن اختصاص داده است. این عکس‌ها شامل نمای عمومی شهر سنندج، حضور گسترده مردم کرد در رفراندوم ۱۲ فروردین ۱۳۵۸، شکل‌گیری ضد انقلاب در سنندج، اعزام هیئت حسن‌نیت دولت موقت به کردستان، اشغال شهر سنندج توسط ضد انقلاب، اعزام نیروهای ارتش و سپاه برای آزادسازی شهر، صحنه‌های جنگ، تصاویر شهدای عملیات و نقشه‌های مربوطه را نشان می‌دهد.
کتاب «بیست‌ودو روز نبرد برای آزادسازی سنندج؛ ۱۳۵9 - ۱۳۵7» توسط مجید نداف گردآوری و تنظیم شده است. وی در قسمت‌هایی از صحنه‌های عملیات آزادسازی سنندج حضور داشته است. این کتاب توسط هوشنگ طهماسبی ویرایش شده، و مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با همکاری دانشگاه امام حسین(ع) آن را در ۶۶۶ صفحه در قطع وزیری و با جلد گالینگور به چاپ رسانده و با بهای ۳۸۰۰۰۰ ریال روانه بازار نشر کرده است.
تعداد بازدید: 925
