18 شهریور 1402
احمد ساجدی
کتاب «انقلاب نااندیشیدنی در ایران» اثر تازه‌ای است که با نگاهی نو به تبیین علل شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی ایران پرداخته است. این کتاب که توسط «چارلز کرزمن» استاد جامعه‌شناسی دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا تهیه و تنظیم شده، تلاش دارد با استدلال و نگرشی تازه به یک سئوال پاسخ دهد؛ سئوالی که هم در متن وجود دارد و هم در پشت جلد کتاب تکرار شده است:
«رژیمی که به ظاهر با ثبات به نظر می‌رسید، به رهبری پادشاهی با چندین دهه تجربه، بهره‌مند از میلیاردها دلار صادرات نفتی، مجهز به یک دستگاه امنیتی هراس‌آور و بزرگترین ارتش منطقه، و در حمایت قدرتمندترین کشورهای جهان، چطور ممکن بود سقوط کند؟»
نویسنده برای پرهیز از پاسخ کلیشه‌ای و تکراری و به منظور ارائه دیدگاهی جدید و باورکردنی تلاش کرده تا هیچ یک از منابع را از قلم نیندازد. از سند، کتاب، نشریه، و مصاحبه با مردم عادی گرفته تا اعلامیه‌های دستنویس و پیام‌های تلفنی مخاطبان عادی یک روزنامه، در میان ارجاعات نویسنده دیده می‌شود. به همین دلیل یک سوم از حجم کتاب را ارجاعات و توضیحات خارج از متن اصلی تشکیل می‌دهند که در پایان هر فصل به صورت جداگانه ارائه شده است.
کتاب «انقلاب نااندیشیدنی در ایران» اولین اثر «چارلز کرزمن» است که به فارسی ترجمه شده است. عنوان «نااندیشیدنی» در نام کتاب نیز انتخاب نویسنده است. او خود مقصود از این عنوان را چنین شرح داده:
«آنچه که پیش‌بینی نشده، قابل پیش‌بینی هم نبوده و آنچه که کسی فکرش را نمی‌کرد و در اندیشه نمی‌آمد»
کتاب پس از معرفی نویسنده، سخن مترجم، و پیشگفتار، دارای هشت فصل است:
فصل اول: مقدمه. فصل دوم: ظهور اعتراض؛ تبیین‌های سیاسی. فصل سوم: بسیج شبکه مساجد؛ تبیین‌های سازمانی. فصل چهارم: جاذبه‌های شیعی؛ تبیین‌های فرهنگی. فصل پنجم: اعتصابات عمومی؛ تبیین‌های اقتصادی. فصل ششم: شکست مشت آهنین؛ تبیین‌های نظامی. فصل هفتم: یک جنبش شدنی؛ ضد تبیین. فصل هشتم: نتیجه‌گیری.
نویسنده در هر یک از این فصول با نقد دیدگاه‌های ارائه شده راجع به چرایی شکل‌گیری و پیروزی انقلاب، تلاش کرده تا دلایل اصلی این پدیده را از تمامی منظرهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سازمانی، نظامی، و... به صورت مستند و مستدل ارائه دهد.
این کتاب در بخش جداگانه‌ای تحت عنوان «درباره منابع» به سیر تحول در زمینه نگارش آثار مختلف راجع به انقلاب اسلامی طی سال‌های پس از سقوط شاه پرداخته و روند تدریجی مستندنویسی، خاطره‌نگاری، یادنامه‌نویسی، تاریخ‌نگاری بر اساس مصاحبه و یا تاریخ شفاهی را تشریح کرده و همچنین نقش مؤسسات و مراکزی که در داخل و خارج کشور به انجام این مهم در جهت شناساندن انقلاب اسلامی همت گماشته‌اند، را بازگو کرده است.
شخصیت‌های خارجی که در قسمت‌های مختلف کتاب از آنها نام برده شده نیز در بخش «ضمیمه» کتاب معرفی شده‌اند. در بخش انتهایی این اثر نیز منابع خارجی و داخلی مورد استفاده نویسنده در ۴۶ صفحه ذکر شده است.
روی جلد کتاب تصویری از حضور حماسی مردم در انقلاب سال ۱۳۵۷ منعکس شده که تا پشت جلد کتاب نیز امتداد یافته است.
کتاب «انقلاب نااندیشیدنی در ایران» توسط محمد کریمی ترجمه شده، نرگس شیخ محمدی آن را ویرایش کرده و انتشارات سوره مهر چاپ اول آن را در سال 1399 در ۴۹۴ صفحه و با بهای ۹۰ هزار تومان در قطع رقعی وارد بازار نشر کرده است.
تعداد بازدید: 155
