17 بهمن 1402
احمد ساجدی
«موساد» نام اختصاری سازمان اطلاعات خارجی رژیم صهیونیستی است که در اولین سال‌های پس از تأسیس این رژیم بنیان نهاده شد. این واژه مخفف یک عبارت عبری است که ترجمه فارسی آن «سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل» است. در سوابق این سازمان، ترورها و جنایات فراوانی علیه اتباع دیگر کشورها به ثبت رسیده است. یکی از وظایف موساد حمایت از سازمان‌های اطلاعاتی همسو با اهداف اسرائیل است. این حمایت رمز هم‌پیمانی موساد با سازمان‌هایی چون «ساواک» یا «سیا» بوده است.
در میان اسناد لانه جاسوسی نیز سندهای قابل توجهی از این هم‌پیمانی را می‌توان یافت. از جمله یکی از اسناد به فعالیت مشترک موساد با ساواک اشاره دارد:
«هدف اصلی روابط اسرائیل با ایران، ایجاد و توسعه سیاست‌های ضد عربی و موافق اسرائیل در تصمیمات مقامات ایران بود. از اواخر دهه ۱۹۵۰ به بعد در طی سال‌ها موساد در عملیات مشترک با ساواک همکاری داشته و فعالیت‌های ساواک را یاری داده است.»[1]
یک سند دیگر لانه جاسوسی می‌نویسد:
«در اواخر سال ۱۹۵۸ یک سازمان رسمی سه جانبه شامل موساد، سرویس امنیتی ترکیه و ساواک تشکیل شد. این سازمان که «نیزه سه‌سر» نامیده شد، علاوه بر تداوم مبادلات اطلاعاتی، جلساتی نیز در هر نیم سال در سطح رؤوسای سرویس‌ها داشته است.»[2]
نخستین سند لانه جاسوسی در ارتباط با اقدامات موساد در ایران پس از انقلاب اسلامی، مربوط به ادامه عملیات مشترکی است که موساد و سیا از قبل از انقلاب علیه نفوذ شوروی انجام می‌دادند. این سند به تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۵۸ گزارش محرمانه‌ای است از واشنگتن به تل‌آویو که نسخه‌ای از آن در اختیار قرارگاه سیا در سفارت آمریکا در تهران نیز قرار گرفته است. سند تصریح دارد که وقایع ایران (انقلاب) امکان ادامه عملیات مشترک با اسرائیلی‌ها را از بین خواهد برد.[3] در جای دیگری از این سند به نابود شدن پرونده این همکاری در قرارگاه تهران اشاره شده است.[4]
در سند سری دیگری به تاریخ ۳۱ فروردین ۱۳۵۸ که از تهران به واشنگتن مخابره شده به پرداخت پاداش نقدی به یکی از عوامل مؤثر همین عملیات بابت همکاری‌های اطلاعاتی مستمر او اشاره شده است. نام رمز این فرد «اس. دی. ترامپ / 1» یا مخفف آن «ت / 1» می‌باشد.[5] وی از خبرنگاران نشریه فرانسوی زبان «ژورنال ۲ تهران» بود که پس از توقیف این نشریه به همکاری با خبرگزاری فرانسه پرداخته است.[6]
پس از سقوط شاه، عوامل فراری و پنهان‌شده ساواک تا مدت‌ها با هدایت موساد و سیا، مرکزی برای توطئه و برنامه‌ریزی علیه انقلاب اسلامی بود. یکی از اسناد لانه جاسوسی به تاریخ ۲۸ خرداد ۱۳۵۸ به نمونه‌ای از اقدامات براندازی موساد و سیا که توسط عوامل ساواک اجرا می‌شد، اشاره کرده است:
«وجود یک پایگاه آموزشی ساواک: یک منبع خبری امروز گزارش داد که نُه هزار عضو ساواک در حال طی کردن دوره آموزش‌های ویژه خرابکاری در جزیره «مسیرا» برای ترور رهبران انقلاب ایران هستند. روزنامه لبنانی السفیر چاپ بیروت نوشت که اعضای ساواک در چارچوب برنامه‌ای که از سوی آژانس اطلاعاتی اسرائیل (موساد)، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و آژانس اطلاعاتی مصر تهیه شده، در حال طی دوره‌های آموزشی خود هستند. السفیر نوشت: اعضای ساواک با یک هواپیمای نظامی آمریکایی به قاهره انتقال یافته‌اند. نقشه فوق به ماه ژانویه بازمی‌گردد که اولین هواپیمای حامل اعضای اعزامی ساواک در قاهره به زمین نشست. این گزارش همچنین می‌افزاید: انورسادات رئیس‌‌جمهور مصر، شاه سابق و نخست‌وزیر سابق ایران شاهپور بختیار، مسئول این عملیات بوده و آژانس اطلاعاتی انگلیس نیز با این گروه همکاری می‌کند.»[7]
یکی از اسناد لانه جاسوسی به تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۵۸ نامهای است از مبدا واشنگتن به تل‌آویو. در این نامه که عنوان «هدف‌گیری دستگاه اطلاعاتی ایران» را دارد آمده است: «ما علاقه‌مندیم نامهای آن 25 عضو کمیته تحقیق[8] که منبع موساد ادعای شناختن آنها را دارد بدانیم. در صورتی که موساد بخواهد آن نام‌ها را به ما بدهد حاضریم سوابق آنها را در اختیارشان قرار دهیم. همچنین در صورتی که هر کدام از آن افراد دارای دسترسی به اطلاعات و نقاط ضعف بوده و برای ما قابل دسترس باشند و برای آنها نه، حاضریم شروع یک عملیات تقسیم فراورده آن را مورد بررسی قرار دهیم»[9]
یکی از اسناد لانه جاسوسی به تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۵۸ به طرحی اشاره می‌کند که توسط سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل و مصر طراحی شده بود و بر اساس آن قرار بود با اجرای یک حمله دریایی به خوزستان، توانایی تولید نفت ایران آسیب ببیند.[10]
یک سند سری لانه جاسوسی به تاریخ ۳ مهر ۱۳۵۸ گزارشی است تحت عنوان «ایران و ثبات رژیم». این سند در تل آویو تهیه شده و به واشنگتن و نمایندگی سیا در سفارت آمریکا در تهران ارسال شده است. در این سند که تهیه کنندگان آن مایلند پایه بحث بین متخصصین آمریکایی و اسرائیلی در مورد ایران قرار گیرد به تمام نقاط ضعف و قوت نظام جمهوری اسلامی طی ۷ ماه پس از پیروزی انقلاب از نگاه موساد و سیا اشاره شده است. مع‌الوصف اعترافات و نکات خواندنی زیادی در گزارش به چشم می‌خورد. از جمله اینکه:
انقلاب ایران دارای رنگ مردمی است و بر حمایت توده‌های طبقات پایین جامعه تکیه دارد... خمینی توانسته به تحکیم وحدت آرا بپردازد و میان ارتش و سپاه هماهنگی فعال به وجود آورد... نیروی محرکه انقلاب از شخصیت مسلط و پرجاذبه خمینی و دستگاه مذهبی و انقلابی او ناشی می‌شود... توانایی خمینی در بسیج توده‌ها عامل اصلی مشروعیت و ثبات کنونی رژیم ایران است... جبهه مخالفین به سرکردگی شاپور بختیار حتی از پیوند درونی با یکدیگر عاجز بوده‌اند تا چه رسد که بخواهند از حمایت توده‌ها برخوردار باشند...[11]
یکی از اسناد لانه جاسوسی به تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۵۸ از مبدا تل‌آویو برای قرارگاه سیا در سفارت آمریکا در تهران نوشته شده و در آن برای ارائه گزارش‌هایی راجع به مأموریت‌های سپاه پاسداران اظهار آمادگی شده است. کلمه «سری»، در این سند دیده می‌شود.[12]
و در سند دیگری در همین تاریخ (۱۲ مهر) سازمان سیا آمادگی خود را برای ارسال گزارشی درباره دیدگاه امام خمینی نسبت به بند ۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رابط سازمان اطلاعاتی اسرائیل موساد اعلام کرده است.[13]
یکی از ابعاد بحران کردستان در اوایل انقلاب اسلامی، حمایت آمریکا و رژیم صدام از گروه‌های تجزیه‌طلب کرد بود. در یکى از اسناد به تاریخ «اوائل مهر 1358»، سازمان جاسوسی موساد اطلاع مى‌دهد که: «هر هفته دولت عراق کمک‌هاى نظامى و غیره براى کردهاى ایران ارسال مى‌کند.»[14]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. اسناد لانه جاسوسی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، کتاب اول، ص ۶۲۱، مبحث: «روش‌های عملیاتی».
[2]. همان، کتاب اول، ص ۵۹0.
[3]. همان، کتاب چهارم، ص ۵۵۲ (سند شماره ۱).
[4]. همان.
[5]. همان، ص ۵۵۴، (سند شماره ۲).
[6]. همان، ص ۷۷ (سند شماره ۲).
[7]. همان، کتاب دهم، ص 483 (سند شماره 218).
[8]. در پی‌نوشت این سند در باره این 25 نفر آمده است: منظور کمیته‌ای است که در ساواما شکل گرفته بود و وظیفه‌اش تحقیق برای بالا بردن کیفیت آن بود.
[9]. همان، کتاب چهارم، ص ۵۵۹ (سند شماره ۹).
[10]. همان، کتاب هفتم، ص ۳۶۱ (سند شماره ۱۸).
[11]. همان، کتاب چهارم، ص 561 (سند شماره 12).
[12]. همان، ص ۵۵۸ (سند شماره ۷).
[13]. همان، (سند شماره ۸).
[14]. همان، ص 95 (سند شماره 15).
تعداد بازدید: 78
