12 اسفند 1402
احمد ساجدی
«خرد ایرانی و دولت مدرن؛ جستاری در توسعه و عقلانیت ایران معاصر» عنوان اثری است که ارزیابی جدیدی از سنت و مدرنیته ارائه کرده و درباره پیشگام بودن سنت خردگرای ایرانی پژوهش و کالبدشکافی کرده است. کتاب با ارائه مستندات تاریخی در تلاش است تا اثبات کند سنت خردگرای ایرانی به طور مطلق با تجدد مخالف نیست بلکه جنبه‌های مثبت و سازنده آن را می‌پذیرد و از این طریق، هویت خود را تکمیل می‌سازد و جنبه‌های پوچ و بی‌معنای آن را نیز نادیده می‌گیرد.
در این اثر تأکید شده که رمز پویایی سنت ایرانی در خردگراییِ آن است. در مقدمه اثر می‌خوانیم:
«شکاف بین تمدن کهن ایرانی و تجدد غربی پدیده‌ای را بوجود می‌آورد که می‌توان آن را ذیل عنوان «استعمار» قرار داد. اما قدمت و ریشه‌داری تمدن ایرانی باعث شده تا مواجهه ما با غرب، صورتی استعماری پیدا نکند. همواره بخشی از خرد ایرانی که پیشتاز بوده صورت خاصی از تجدد غربی را جذب می‌کرده است. این جذب باعث رشد خرد سنتی و اصلاح امور شده و انباشت معرفتی و عملی تجدد ایرانی را شکل داده است. در مقابل، بسیاری دیگر از وجوه تجدد غربی نیز دفع و نفی شده است. این بخش نیز بعد از مدتی از موضوعیت افتاده است. چرا که تجددمآبی امکان انباشت علمی و عملی را ندارد و بیشتر تعیین‌کننده نحوه مواجهه ما با غرب است نه منبعی برای ارائه راه حل.»
در این کتاب همچنین تعامل یا تضاد میان بخش پیشرو در جریان‌های خردگرای ایرانی با بخش اصلی سنت مورد بررسی قرار گرفته است.
کتاب دارای ۵ فصل است:
فصل اول: خردگرایی در سنت ایرانی
فصل دوم: خرد ایرانی در برابر عقلانیت مدرن
فصل سوم: تجدد ایرانی و استعمار
فصل چهارم: از تجدد مشارکت‌جویانه تا نوسازی سلطنت محور
فصل پنجم: عقلانیت ایرانی پس از رضاخان
این کتاب همچنین بخش نمایه را به ۹ قسمت تقسیم کرده و منابع، اشخاص، اماکن، ادارات و سازمان‌ها، روزنامه‌ها و نشریات، عهدنامه‌ها و وقایع، سلسله‌های مطرح در کتاب، گروه‌ها و احزاب و ادیان مورد اشاره در این اثر، و همچنین مفاهیم واژه‌های طرح شده را به تفکیک در این بخش‌ها ارائه کرده است.
کتاب توسط آقای «محمد قائم‌خانی» به رشته تحریر درآمده، خانم «مریم ترکمیان» آن را ویراستاری کرده، و نشر صاد، چاپ اول آن را در سال ۱۴۰۱ در ۳۲۶ صفحه و با قطع رقعی و بهای ۲۲۵ هزار تومان وارد بازار کتاب کرده است.
تعداد بازدید: 34
