امروز در آیینه تاریخ

20 مهر - آغاز جشن‌های 2500 ساله

روز 20 مهر 1350 جشن‌های موسوم به 2500 ساله شاهنشاهی ایران با شرکت نمایندگانی از برخی کشورهای جهان در شیراز آغاز شد. هزینه واقعی این جشن هیچگاه فاش نشد. اسدالله علم، وزیر دربار هزینه جشن را 16 میلیون و 800 هزار دلار اعلام کرد، ولی منابع غیر رسمی و خارجی رقمی بسیار بیش از این را اعلام کردند. شاه با برپایی این جشن یک هفته‌ای سعی داشت که بر وجود نهاد سلطنت در ایران به مدت 2500 سال و تداوم این نهاد تا فرمانروایی خودش تاکید کند. اما نه او و...

19 مهر - اجازه تخصیص «سهم امام» به مبارزان فلسطینی

روز 19 مهر 1347 امام خمینی(ره) طی استفتایی، پرداخت وجوه شرعی مانند زکات و سهم امام به مجاهدان فلسطینی درگیر جنگ با رژیم صهیونیستی را جایز و واجب موکد دانستند. امام این نظر را در دیدار نماینده سازمان فلسطینی الفتح با ایشان که در نجف صورت گرفت ابراز داشتند. امام در این استفتاء با اشاره به فداکاری مبارزان فلسطینی تاکید کردند:«کمک به آنان با تمام نیرو و امکان واجب است.» متن سخنان امام در این ملاقات، به 4 زبان عربی، انگلیسی،...

18 مهر - خرید اسلحه از اشغالگران فلسطین

روز 18 مهر 1345 ارتشبد حسن طوفانیان طی یک درخواست کتبی به کلی سری از سرهنگ نیمرودی، وابسته نظامی سفارت اسرائیل در تهران، تقاضای خرید مقادیر زیادی جنگ افزار نظامی کرد. طوفانیان از سال ۱۳۴۲ مسئول خرید اقلام نظامی ایران شد و تا پایان حکومت پهلوی عهده‌دار این سمت خطیر و پول‌ساز بود. او که از طریق مستشاران آمریکایی به شاه معرفی شد به سرعت توانست محرم اسرار نظامی وی گردد و نقش مهمی در معاملات تسلیحاتی ایران بازی کند. مقامات اسرائیلی در...

17 مهر - تاسیس «دارالتبلیغ اسلامی»

روز 17 مهر 1344 موسسه‌ «دارالتبلیغ اسلامی» توسط سید کاظم شریعتمداری در قم تاسیس شد. این موسسه که پس از قیام 15 خرداد 1342 و در سال‌های آغازین نهضت امام خمینی(ره) شکل گرفت به تربیت مبلغان و طلاب ناهمسو با نهضت امام پرداخت. ایجاد تفرقه بین روحانیت از مهم‌ترین پیامدهای تأسیس دار‌التبلیغ بود و این روند حرکتی به نفع حکومت پهلوی محسوب می‌شد. موسسه مزبور که اساتید و مدرسان آن قائل به هیچ گونه مبارزه‌ای علیه رژیم شاه نبودند با انقلاب...

16 مهر - درخواست علما و روحانیون از رئیس‌جمهوری فرانسه

در پی ورود امام خمینی(ره) به فرانسه، روحانیون تهران و چند شهرستان با ارسال تلگرام‌های جداگانه‌ای به ژیسكاردستن، رئیس‌جمهور وقت فرانسه خواستار احترام و تکریم ایشان شدند. در نامه مشترک جمعی از فضلای حوزه علمیه قم که روز 16 مهر 1357 منتشر شد، آمده است:«اكنون كه رهبر شیعیان جهان در فرانسه به سر می‌برند انتظار عموم مسلمانان ایران و جهان آن است كه رئیس‌جمهور و دولت و ملت فرانسه، مقدم ایشان را گرامی بدارند و حداعلای احترام و تكریم را...

15 مهر - ورود امام خمینی(ره) به کاظمین

روز 15 مهر 1344 امام خمینی(ره) دو روز پس از ورود به بغداد برای زیارت مرقد مطهر حضرت امام موسی كاظم(ع) رهسپار كاظمین شدند و مورد استقبال صمیمی علما و مردم این شهر قرار گرفتند. ایشان که روز 13 مهر همراه با فرزندشان آیت‌الله حاج آقا مصطفی از ترکیه وارد تبعیدگاه دوم خود یعنی عراق شدند، پس از یک هفته‎ زیارت مشاهد مشرفه در شهرهای کاظمین، سامرا و کربلا به نجف اشرف رفتند و در جنوب بخش قدیمی این شهر ساکن شدند؛ اقامتی در تبعید که 13 سال به طول...

14 مهر - ورود امام خمینی(ره) به پاریس

روز 14 مهر 1357 امام خمینی(ره) پس از 14 سال اقامت در ترکیه و عراق، هجرت تاریخی خود را آغاز کردند و از بغداد رهسپار فرانسه شدند. امام پس از ورود به پاریس با صدور پیامی به مردم ایران، آنان را در جریان علت مهاجرت خود از عراق قرار دادند. امام در این پیام با اشاره به ممانعت دولت کویت از ورود ایشان فرمودند:«برای من مکان معینی مطرح نیست، عمل به تکلیف الهی مطرح است. مصالح عالیه اسلام و مسلمین مطرح است.» اقامتگاه امام در فرانسه، روستای نوفل...

13 مهر - انتقال امام خمینی(ره) از ترکیه به عراق

روز 13 مهر 1344 هواپیمای حامل امام خمینی(ره) و حاج سیدمصطفی، فرزند ایشان از تركیه به سوی عراق پرواز كرد و در ساعت 2 بعد از ظهر در فرودگاه بغداد به زمین نشست. امام از 13 آبان سال 1343 که متعاقب اعتراض شدید به لایحه کاپیتولاسیون تبعید شدند، در ترکیه به سر میبردند. اما پس از آنکه دولت وقت و لائیک ترکیه نگرانی خود را از بازتاب ادامه حضور امام در آن کشور بیان کرد، ساواک با هماهنگی رژیم بعثی زمینه انتقال امام به عراق را فراهم کرد. امام از 13 مهر...

12 مهر - هجرت امام خمینی(ره) از عراق

روز 12 مهر 1357 امام خمینی(ره) در اعتراض به خفقان سیاسی موجود در عراق و با هدف دستیابی به فضایی آزادتر برای ادامه دادن به نهضت اسلامی، از این کشور خارج شدند. امام و همراهان در ساعت 2 بعد از ظهر به مرز عبدلی كویت رسیدند. اما مقامات كویتی با وجود آنکه امام دارای روادید معتبر بودند مانع از ورود ایشان شدند. در نتیجه امام پس از 9 ساعت معطلی در ساعت 11 شب مرز كویت را ترک کردند و با آنکه مقامات عراقی بازگشت ایشان به نجف را بلامانع خوانده بودند،...

12 مهر - هجرت امام خمینی(ره) از عراق

روز 12 مهر 1357 امام خمینی(ره) در اعتراض به خفقان سیاسی موجود در عراق و با هدف دستیابی به فضایی آزادتر برای ادامه دادن به نهضت اسلامی، از این کشور خارج شدند. امام و همراهان در ساعت 2 بعد از ظهر به مرز عبدلی كویت رسیدند. اما مقامات كویتی با وجود آنکه امام دارای روادید معتبر بودند مانع از ورود ایشان شدند. در نتیجه امام پس از 9 ساعت معطلی در ساعت 11 شب مرز كویت را ترک کردند و با آنکه مقامات عراقی بازگشت ایشان به نجف را بلامانع خوانده بودند،...

11 مهر - اعتراف حزب توده به خیانت علیه مردم ایران

روز 11 مهر 1362 سران حزب منحله توده در یک میزگرد تلویزیونی عملکرد 42 ساله این حزب را خیانت به ملت ایران توصیف كردند. كیانوری، دبیركل حزب گفت:«حزب توده که در 1320 در دامان شوروی به وجود آمد با آنكه در موضع‌گیری سیاسی خود با دادن هرگونه امتیاز به خارجی‌ها مخالف بود، ولی از سپردن امتیاز نفت شمال به شوروی حمایت نمود، علیه آیت‌الله كاشانی مبارزه كرد و تلاش كرد روحانیت را از مبارزه دور و منزوی سازد.» کیانوری افزود:«پس از 17 شهریور سال 1357 هم...

10 مهر - درخواست داریوش همایون از اشغالگران فلسطین

روز 10 مهر 1346 داریوش همایون، بنیانگذار روزنامه آیندگان از یك مقام صهیونیست درخواست كرد این روزنامه را مورد حمایت مالی قرار دهد. وی متعهد شد در ازاء دریافت كمك مالی از اسرائیل، مطالبی علیه اعراب و به نفع اسرائیل در روزنامه درج نماید. همایون که از مرتبطین سیا نیز بود 11 شماره از نشریه «بامشاد» را که وی مقالاتی را در آن به نفع اسرائیل نوشته بود به این مقام صهیونیست ارایه داد و گفت قبلا سفری به تل‌آویو داشته و از مقامات اسرائیل قول...

9 مهر - واکنش گسترده مردم به حصر امام در نجف

روز نهم مهر 1357 سراسر كشور عرصه تظاهرات، راهپیمایی، اعتصاب و درگیری مردم با نیروهای دولتی در اعتراض به محدودیت‌های ایجاد شده از سوی رژیم بعثی عراق علیه فعالیت‌های امام خمینی در نجف بود. این اعتصابات و راهپیمائیها که با دعوت جامعه روحانیت و سایر گروههای مخالف رژیم شاه صورت گرفت، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی و خارجی داشت به طوری که در ساعات پایانی روز، دولت عراق اعلام كرد محدودیتهایی را كه برای منزل آیت‌الله خمینی در...

8 مهر - رحلت آیت‌الله محمدصادق لواسانی

روز 8 مهر 1369 آیت‌الله محمدصادق لواسانی دار فانی را وداع گفت. وی در 1280 ش در نجف متولد شد و از کودکی به فراگیری علوم دینی اشتغال ورزید. پس از طی دروس مقدماتی به ایران آمد و در اراک با آیت‌الله حائری یزدی و در قم با امام خمینی(ره) آشنا شد. مدتی تولیت مدارس فیضیه و دارالشفاء قم را برعهده گرفت. بعد از 25 سال اقامت در قم به تهران آمد. در تمام مراحل نهضت امام خمینی(ره) از ابتدای دهه 1340 در کنار ایشان بود و به همین دلیل یک بار در سال 1351 و یک بار...

7 مهر - ورود نماینده اشغالگران فلسطین به تهران

روز 7 مهر 1352 اوری لوبرانی، به عنوان نماینده سیاسی جدید اسرائیل پس از مایر عزری، وارد تهران شد. عزری در شهریور سال 1346 همزمان با افتتاح سفارت اسرائیل در تهران به عنوان نماینده تام‌الاختیار رژیم صهیونیستی در ایران، به تهران آمد. مناسبات سیاسی صهیونیست‌ها با حکومت پهلوی در 23 اسفند 1328 زمانی که کابینه محمد ساعد مراغه‌ای، نخست‌وزیر وقت ایران رژیم صهیونیستی را به صورت دوفاکتو به رسمیت شناخت آغاز شد. این روابط تا پیروزی انقلاب...

6 مهر - اعتراض امام خمینی(ره) به «جشن هنر شیراز»

روز 6 مهر 1356 امام خمینی(ره) طی سخنانی در مسجد شیخ انصاری نجف، برنامه مبتذل موسوم به «جشن هنر شیراز» و اقدام حکومت پهلوی در ترویج فحشا و بی‌بند و باری و نمایش اقدامات جنسی و خلاف عفت عمومی در آن را مورد اعتراض شدید قرار دادند و سكوت در برابر آن را محكوم كردند. امام در این سخنرانی که در جمع روحانیون و طلاب حوزه علمیه نجف ایراد کردند، فرمودند:«اگر ملت‌ها همه با هم اعتراض کنند و بایستند و احکام اسلام را بگویند امکان ندارد که همچو...

5 مهر - فتنه‌انگیزی خیابانی سازمان مجاهدین خلق

روز 5 مهر 1360 اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق (منافقین) با چند تظاهرات سازمان یافته و به آتش كشیدن اتوبوس‌ها و لاستیک اتومبیل‌ها در نقاط مختلف تهران و با تیراندازی به سوی مردم و ترور بی‌هدف آنان، تلاش كردند اخبار پیروزی‌های رزمندگان در عملیات شكسته شدن حصر آبادان را که شب قبل از آن صورت گرفته بود، تحت‌الشعاع قرار دهند. در جریان این عملیات برنامه‌ریزی شده که دومین مقابله علنی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) با مردم، پس از...

4 مهر - مخالفت امام خمینی(ره) با تغییر مبداء تاریخ کشور

روز 4 مهر 1355 امام خمینی(ره) در پیامی که به مناسبت فرا رسیدن عید سعید فطر در نجف انتشار دادند ضمن مخالفت با اقدام حکومت پهلوی درباره تغییر مبداء تاریخ، تصریح كردند: «هدف از این اقدام تضعیف اسلام و محو اسم آن است.» امام خمینی(ره) افزودند: «این تغییر از جنایات بزرگی است كه در این عصر به دست این دودمان كثیف واقع شده. بر عموم ملت است كه با استعمال این تاریخ جنایتكار مخالفت كنند و چون این تغییر، هتك اسلام و مقدمه محو اسم آن است، استعمال...

3 مهر - خروج گسترده ارز توسط کارگزاران حکومت پهلوی

روز 3 مهر 1357 اعلام شد که در سه هفته یک و نیم میلیارد دلار از سرمایه‌های کشور توسط مقامات حکومتی و سرمایه‌داران از کشور خارج شده است. كاركنان بانك مركزی نیز بعداً اسامی 175 نفر را اعلام کردند که ظرف 2 ماه شهریور و مهر 13 میلیارد تومان ارز خارج كرده‌اند. در همان دو ماه 17 اعتبار با رمز سیاسی به حساب‌های اختصاصی در بانك‌های سوئیس و فرانسه و آمریكا به ارزش 3 میلیارد و 750 میلیون تومان حواله شده بود. انتشار این خبرها که نشان می‌داد حکومت...

2 مهر - افول حزب رستاخیز

روز 2 مهر 1357 رسماً اعلام شد که حزب رستاخیز دیگر حزب رسمی کشور نبوده و از این پس مانند یک حزب عادی عمل خواهد کرد. حزب رستاخیز از زمان تاسیس در 1353 ابزاری برای خودکامگی و استبداد حکومت پهلوی بود. شاه در سال 1357 به موضوع انحلال این حزب به عنوان یکی از راه‌های نجات سلطنت خود می‌اندیشید. از این رو وی که زمانی با انحلال احزاب «ایران نوین» و «مليّون» توانست زمینه تأسیس حزب رستاخیز را به وجود آورد،‌ در آخرین سال حکومتش صراحتاً از عملكرد...

1 مهر - آغاز محاصره خانه امام خمینی(ره) در نجف

در پی مخالفت صریح امام خمینی(ره) با درخواست سعدون شاکر، رئیس وقت سازمان امنیت عراق که خواستار توقف فعالیت ایشان علیه حکومت پهلوی شده بود، بیت حضرت امام در نجف از اول مهر 1357 به محاصره ماموران امنیتی رژیم بعث درآمد و رفت و آمد به منزل ایشان ممنوع گردید. گرچه حصر بیت امام تحت تاثیر فشار گسترده مردم و مراجع و نیز مخالفت و تظاهرات علیه بعثی‌ها در داخل و خارج کشور دوام نیافت و چند روز بعد خاتمه یافت، ولی رفتار رژیم بغداد و اختناق...

31 شهریور آغاز جنگ تحمیلی

روز31 شهریور 1359 رژیم بعث عراق پس ازماه‌ها اقدامات ایذایی، جنگ سراسری علیه ایران را آغاز کرد. صدام دراین جنگ که با هدف به زانو درآوردن نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران آغازکرد ازحمایت گسترده آمریکا، شوروی و دولت‌های اروپایی برخوردارشد. اودر سایه سکوت مجامع جهانی جنایات بی‌شماری علیه مردم مرتکب شد وازجمله به طورگسترده ازسلاح‌های شیمیایی استفاده کرد. اما بدون دستیابی به نتایج دلخواه، پس از8 سال به جنگ خاتمه داد. او در 1369...

30 شهریور - پاسخ صریح و قاطع امام خمینی(ره) به رئیس سازمان امنیت عراق

روز 30 شهریور 1357 امام خمینی(ره) در پاسخی صریح به درخواست سعدون شاکر، رئیس سازمان امنیت عراق که خواستار توقف فعالیت ایشان علیه شاه در نجف شده بود تاکید کردند: «من راه خود را ادامه می‌دهم و دست از فعالیت سیاسی برنمی‌دارم.» ایشان ضمن رد درخواست رئیس سازمان امنیت عراق افزودند: «جایگاه من روی همین گلیم است و آن را هرکجا بیندازم آنجا به کار و مسئولیتم عمل خواهم کرد.» این پاسخ مقدمه حصر بیت حضرت امام در نجف و دلیل هجرت ایشان از عراق بود....

29 شهریور - امضای قرارداد کنسرسیوم

روز 29 شهریور 1333 قرارداد کنسرسیوم در تهران به امضا رسید. این قرارداد که یک سال پس از کودتای 28 مرداد 1332 امضا شد پوششی برای حراج نفت ایران میان کمپانی‌های غربی بود. به موجب قرارداد كنسرسیوم كمپانی‌های مذكور اجازه یافتند در هر نقطه ایران عملیات اكتشاف و استخراج را با هزینه دولت ایران انجام دهند و بابت این اقدام 50 درصد عایدات نفت ایران را تصاحب نمایند. این قرارداد سلطه مطلق انگلستان بر منابع نفت ایران را به سلطه مشترك 4 كشور غربی...

28 شهریور - ارائه لایحه تاسیس ساواک به مجلس

لایحه تأسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور(ساواک) که کلیات آن در شورای وزیران تصویب شده بود، در تاریخ 28 شهریور‌ ۱۳۳۵ توسط کابینه حسین علاء جهت تصویب به مجلس داده شد. مجلسین شورای ملی و سنا نیز لایحه مذکور را در همان سال به دستور شاه به تصویب رساندند و ساواک با حمایت اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل در ایران شکل گرفت. تاسیس ساواک از مهم‌ترین دستاوردهای کودتای 28 مرداد 1332 بوده و نقش موثری در ایجاد اختناق در کشور به سود حکومت داشت. ساواک که...

27 شهریور - درگذشت استاد شهریار

سید محمدحسین بهجت تبریزی، شاعر و ادیب، متخلص به شهریار، در 1285 ش در تبریز به ‌دنیا آمد. از نوجوانی به شعر و ادبیات و هنر علاقه داشت و به سرعت به شاعری توانا تبدیل شد. ملک‌الشعرای بهار، شاعر معاصر، درباره شهریار می‌گوید: «او نه تنها افتخار ایران، بلکه افتخار شرق است.» کلیات اشعار شهریار در سه مجلد به چاپ رسیده و مجموعه اشعار وی را بالغ بر پانزده هزار بیت ذکر کرده‌اند. شهریار در ۲۷ شهریور 1367 درگذشت و در مقبرةالشعرای تبریز به خاک...

26 شهریور - فرمان امام خمینی(ره) برای تجهیز سپاه به قوای سه گانه

روز 26 شهریور 1364 امام خمینی(ره) طی حکمی خطاب به آقای محسن رضایی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با اشاره به اصل 150 قانون اساسی در مورد نقش سپاه در نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن و با تاکید بر اینکه انجام این نقش بدون آمادگی کامل سپاه از جهت تجهیزات و آرایش جنگی و فنون دریایی، زمینی، هوایی امکان‌پذیر نیست، به وی مأموریت داد هر چه سریع‌تر سپاه پاسداران را مجهز به نیروهای زمینی، هوایی و دریایی قوی نماید، تا در موارد لازم...

25 شهریور - کناره‌گیری رضاشاه از سلطنت

روز 25 شهریور 1320 رضاشاه، سرسلسله حکومت پهلوی، سه هفته پس از شروع تعرض قوای متفقین به ایران و در آستانه ورود آنان به تهران از سلطنت کناره گیری کرد. رضاشاه که در اسفند 1299 با کودتا قدرت را به دست گرفته و سلسله قاجاریه را برانداخته بود طی 20 سال حکومت بیشترین بودجه کشور را صرف تقویت و توسعه ارتش و وزارت جنگ خود کرد. اما ارتش تحت فرمان وی در اولین ساعات تهاجم بیگانگان ازهم فرو پاشید. او که تحت فشار متفقین و به اتهام دوستی با آلمان از قدرت...

24 شهریور - اعدام صادق قطب‌زاده

صادق قطب زاده متولد 1314 دانش آموخته آمریکا بود. او از جمله افرادی بود که در 1357 در پاریس خود را در صف هواداران امام خمینی(ره) قرار داد و توانست با هواپیمای حامل ایشان به تهران بیاید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی با اعمال نفوذ توانست مدتی مدیر رادیو تلویزیون و حتی مدتی وزیر خارجه شود. اما بعد از هر دو سمت کنار گذارده شد. کمی بعد در یک توطئه براندازی علیه انقلاب و نظام جمهوری اسلامی شرکت کرد و نقش فعالی در آن عهده‌دار شد. در فروردین 1361...

23 شهریور - آموزش خلبانان بعثی توسط آمریکا

روز 23 شهریور 1364 مطبوعات آمریکا گزارش دادند که کارشناسان این کشور آموزش 150 خلبان عراقی را در پایگاه هوایی آمریکا در دیاربکر ترکیه آغاز کردند. آمریکایی‌ها علیرغم ادعای بی‌طرفی، در خلال 8 سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از حامیان عمده صدام بودند. در این سال‌ها رژیم بعث عراق از یکسو در صحنه‌های بین‌المللی و از جانب دیگر از نظر کمک‌های اطلاعاتی، مورد حمایت گسترده آمریکا قرار داشت. در خلال جنگ 1991 آمریکا و متحدانش علیه عراق و پس از...

...

124