امروز در آیینه تاریخ

واکنش سراسری به جنایت حکومت پهلوی در آغاز ماه محرم

به‏ دنبال وقایع خونین شب مصادف با اول محرم در تهران، روز 11 آذر 1357 بازار و تمامى مغازه‏های تهران تعطیل بودند، تظاهرات علیه حکومت پهلوی از سرگرفته شد و مسجد قبا به ‏محاصره مأمورین درآمد و تعطیل شد. متعاقب انتشار خبر تلفات مردم تهران، شهرهاى قم، اصفهان، مشهد، بوشهر، اهواز، کرمان...

امام خمینی: مطلب حق ما آزادى و استقلال است

روز دهم آذر 1357 امام خمینی درمصاحبه‏اى با خبرنگار تلویزیون پى.بى.اس آمریکا در پاسخ این پرسش که «شما در بیانیه خودتان به مردم ایران خطاب کرده‏اید که از اول محرم با هر وسیله ممکن، براى سرنگونى رژیم اقدام بکنید، منظور شما از «هر وسیله ممکن» چیست؟» فرمودند: «اعتصابات است، تظاهرات...

تلاش ساواک برای بازداشت امام خمینی

نهم آذر 1357 اداره مرکزی ساواک با انتشار بخشنامه‌ای محرمانه ضمن اظهار نگرانى از احتمال ورود امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی در ماه محرم به کشور، به مأمورین خود در گمرکات جنوبى و غربى کشور هشدار داد. در این بخشنامه آمده بود: «نظر به اینکه امکان دارد [آیت‏الله] خمینى در ماه‌‏هاى محرم و صفر...

نامه رئیس ساواک به ازهاری

روز هشتم آذر 1357 سپهبد ناصر مقدم، رئیس ساواک در نامه‌ای به ارتشبد غلامرضا ازهاری، نخست‌وزیر، نسبت به گسترش قیام مردم در ایام محرم به ویژه روزهای تاسوعا و عاشورا هشدار داد. وی در این نامه 20 ماده درباره جلوگیری از تظاهرات، آماده‌باش قوای مسلح برای سرکوب مردم و مراقبت از مراکز...

سخنان امام خمینی درباره پیوستن ارتش به انقلاب

روز هفتم آذر 1357 امام خمینی در مصاحبه با خبرنگار روزنامه فرانسوى لوژورنال از پیوستن ارتش به انقلاب اسلامی مردم ایران سخن به میان آوردند. امام فرمودند: «سربازان و افسرانى که با مردم پیوند دارند و خود آنان از وجود رژیم شاه رنج مى‏برند، دیر یا زود به مردم مى‏پیوندند. و از آثار این پیوستن است - طبق اخبار...

زمینه‌سازی امینی برای رسیدن دوباره به نخست‌وزیری

على امینى، یکی از نخست‌وزیران حکومت پهلوی، ششم آذر 1357 در یک مصاحبه رادیویى گفت: «نارضایتى‏ها و ناراحتى‏هایى که در جامعه مشاهده مى‏کنیم مولود سیاست‏هاى غلط اقتصادى، اجتماعى و سیاسى است که دولت‏هایى که در این پانزده سال بر سر کار بودند به وجود آورده‏اند و در رأس آنها سلب...

چرا مردم، بیگانگان را بر پهلوی اول ترجیح ‌دادند؟

روز 5 آذر 1357 امام خمینی در جمع ایرانیان مقیم خارج از کشور فرمودند: «وقتی هم که یک قدرتی اتکال به ملت نداشته باشد، نظیر همان رضا شاه می‌شود که این سه تا مملکت، این سه تا لشکر ریختند به ایران و ایران را گرفتند و همه چیز ایران در معرض خطر بود، عصر خطری بود که از همه چیز ایران - در عین حال...

ایران، مهم‌ترین موضوع در اتاق‌های ویژه کاخ سفید

مجله آمریکایی تایم در شماره‌ای که چهارم آذر 1357 منتشر شد، در گزارشی راجع به ایران تصریح کرد: «پافشاری اولیه مقامات ارشد کاخ سفید بر موضوع رعایت حقوق بشر، چنان اوضاع ایران را به هم ریخت و زمام کارها را از دست آنان خارج کرد که هم‌اکنون مقامات کاخ سفید برای بازگرداندن اوضاع به وضع...

ناامیدی برژینسکی از دوام حکومت پهلوی

یادداشت‌های سوم آذر 1357 زیبیگنیف برژینسکى، مشاور امنیت ملى جیمی کارتر، رئیس‌جمهوری آمریکا نشان مى‏دهد که آمریکا چندان به آینده حاکمیت محمدرضا پهلوی امیدوار نبوده است. برژینسکى نوشته است: «مسئله این است که اگر ما از این مرحله بحرانى بگذریم، در مراحل بعدى چه باید بکنیم؟...

دستورالعمل حمایت آمریکایی‌ها از پهلوی دوم

دوم آذر 1356 وزارت امور خارجه آمریکا، طی دستورالعملی به سفارت این کشور در تهران، خطوط و برنامه‌هایی را که باید از سوی اعضای سفارت پیگیری شود مشخص کرد. در این دستورالعمل بر لزوم حمایت قاطع از برنامه‌های سیاسی محمدرضا پهلوی، تقویت فضای اعتماد میان وی و دولت آمریکا...

علمای قم و مشهد، عزای عمومی اعلام کردند

اول آذر 1357 تعدادی از مراجع عظام و علمای قم و مشهد در ارتباط با حوادث روز سى‏ام آبان در مشهد و حمله نظامیان حکومت پهلوی به تظاهرکنندگان و هجوم آنان به داخل حرم حضرت امام رضا(ع) و پرتاب گاز اشک‏آور به داخل حرم و میان زوار، اعلامیه‏‌هایی منتشر کردند...

تحصن برای آزادی پزشکان و دانشجویان

به دنبال تظاهرات مردم مشهد در اطراف حرم امام رضا(ع) و تحصن در بیمارستان شاهرضا (اکنون: بیمارستان امام رضا(ع)) برای آزادی دو پزشک به نام‌های دکتر روحانی و پروفسور رضوانی در 29 آبان سال 1357، سی‌ام آبان نیز پزشکان و کارکنان بیمارستان شهناز (اکنون: بیمارستان حضرت قائم(عج)) به...

عزای عمومی در شیراز و اعتصاب در نیشابور

29 آبان سال 1357 به دعوت آیت‌الله شیخ بهاءالدین محلاتی، روحانی برجسته شیراز و به منظور بزرگداشت شهدای دو روز پیش این شهر، یک هفته عزای عمومی اعلام گردید. روز 27 آبان در جریان تظاهرات بزرگ دانشجویان و دانش‌آموزان شیرازی عده‌ای شهید و مجروح شدند، به‌طوری که فرماندار...

اعلامیه حوزه علمیه قم درباره لزوم پیوستن نظامیان به مردم

حوزه علمیه قم در 28 آبان سال 1357 با انتشار اعلامیه‌ای ضمن برشمردن جنایات و مفاسد سیاسی و اخلاقی محمدرضا پهلوی، از تمامی اعضای نیروهای مسلح خواست تا فریب دروغ‌گویی‌های شاه را نخورند و به صف مردم و سنگرهای انقلاب اسلامی بپیوندند. در این روز همچنین از سوی جامعه مدرسین حوزه...

هشدار آیت‌الله گلپایگانی به ازهاری

27 آبان سال 1357 آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی با ارسال تلگرامی خطاب به ارتشبد غلامرضا ازهاری، نخست‌وزیر حکومت پهلوی، تاکید کرد: «سلب آزادی‌های فردی و اجتماعی و ایجاد اختناق و سانسور و کشتار و اتلاف نفوس نه شما را بر ابقاء حکومت استبدادی توفیق می‌دهد و نه این ملت ستمدیده را آرام...

سازمان سیا، بختیار را برای نخست‌وزیری انتخاب کرد

26 آبان سال 1357 سازمان سیا (آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا) در گزارشی محرمانه که برای ویلیام سولیوان، سفیر آمریکا در تهران ارسال کرد، شاپور بختیار را برای آینده حکومت پهلوی و احراز مقام نخست‌وزیری مناسب تشخیص داد. در این گزارش ضمن ارائه زندگی‌نامه شاپور بختیار از او به عنوان...

تظاهرات علیه حکومت پهلوی در بیرون کاخ سفید

پیش‌ از ظهر 25 آبان سال 1356 آخرین دور مذاکرات محمدرضا پهلوی و جیمی کارتر، رئیس‌جمهوری آمریکا در کاخ سفید برگزار شد، اما در بیرون از کاخ، یکی از بزرگ‌ترین تظاهرات سیاسی علیه حکومت پهلوی جریان داشت. روزنامه فایننشال تایمز نوشت: «این اجتماع بزرگ پس از تظاهرات ضد جنگ ویتنام...

حمایت امام خمینی از اعتصاب صنعت نفت

24 آبان 1357 امام خمینی در پیامی خطاب به کارگران و کارمندان شرکت نفت، حمایت خود را از اعتصاب آنان اعلام کردند. در بخشی از این پیام آمده بود: «اعتصاب شما هر روز و هر ساعتش باارزش و کوبنده است؛ ارزشمند برای ملت غارت‌زده ایران که از جریان این طلای سیاه و مخزن پربرکت کشور...

پهلوی دوم: کنترل تلویزیون و مطبوعات را هم از دست داده‌ام!

23 آبان سال 1357 زیبیگنیِف برژینسکی، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری آمریکا نماینده ویژه‌ای را نزد محمدرضا پهلوی فرستاد تا او را از حمایت آمریکا مطمئن سازد. شاه در جریان دیدار با این فرستاده آمریکا نومیدانه گفت: «نمی‌دانم این همه مخالفت چگونه شکل گرفته است. شاید من مقصر باشم...

اعتصاب جامعه بانوان مدرس حوزه علمیه مشهد

آبان سال 1357 «جامعه بانوان مدرس حوزه علمیه مشهد» با انتشار اطلاعیه‌ای ضمن اشاره به جنایات حکومت پهلوی علیه مردم و از جمله بانوان ایران اعلام کردند که در روزهای 24 و 25 آبان در اعتراض به عملکرد این حکومت دست به اعتصاب غذا خواهند زد...

تظاهرات علیه حکومت پهلوی در قم، خرمشهر و لاهیجان

بیست‌ویکم آبان سال 1357 شهرهای مختلف ایران شاهد تظاهرات علیه حکومت پهلوی بودند، اما در قم، خرمشهر، لاهیجان و کرمانشاه، تظاهرات مردم پرحادثه و خونین بود. در تظاهرات شهر قم حداق 6 نفر از مردم به شهادت رسیدند. در خرمشهر ساختمان حزب رستاخیز و بانک داریوش در نخستین ساعات بامداد...

انتقاد کارتر از ضعف سازمان سیا در برابر انقلاب ایران

بیستم آبان سال 1357 جیمی کارتر، رئیس‌جمهوری آمریکا در نامه‌ای محرمانه به استنفیلد ترنر، رئیس سازمان سیا (آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا)، از ضعف سیستم اطلاعاتی آمریکا در پیش‌بینی وقایع و تحولات مربوط به انقلاب اسلامی ایران انتقاد و گلایه کرد. ترنر گفته است: «یادداشت پرزیدنت کارتر در...

روز خونین در چندین شهر

نوزدهم آبان سال 1357 بسیاری از نقاط کشور شاهد تظاهرات و راهپیمایی اعتراض‌آمیز اقشار مختلف مردم علیه حکومت پهلوی بودند. بر اساس گزارش‌های مطبوعاتی، خونین‌ترین تظاهرات مردمی مربوط به شهرهای نجف‌آباد (با 12 شهید و 50 مجروح)، گچساران (با 8 شهید و 25 مجروح)، آمل (با 4 شهید و ...

مجرم‌هایی که شریک جرم حکومت پهلوی بودند

هجدهم آبان سال 1357 امام خمینی در دیدار با دانشجویان و ایرانیان مقیم خارج از کشور، طی سخنانی با اشاره به اقدام حکومت پهلوی در بازداشت بعضی مقامات دولت خود، فرمودند: «این مجرم‌هایی که حالا گرفتید، اینها همه‌شان اینها بودند که در دولت‌های شما بودند! شریک جرم شما بودند! شما حالا می‌گویید...

افشای یکی از توطئه‌های پهلوی دوم

هفدهم آبان سال 1357 آیت‌الله محمد صدوقی با انتشار اعلامیه‌ای، از توطئه حکومت پهلوی برای بدنام کردن نهضت اسلامی پرده برداشت. در این اعلامیه آمده بود: «دولت مکار برای زشت جلوه دادن نهضت مقدس 35 میلیون مسلمان مبارز ایران، اقلیت‌های مذهبی را به نام جوانان مخالف خود تحت فشار...

امام خمینی: من حرف مردم را می‌زنم

شانزدهم آبان سال 1357 امام خمینی در مصاحبه با خبرنگار مجله آلمانی اشپیگل با اشاره به جنایات حکومت‌های پهلوی اول و دوم فرمودند: «برنامه‌های اقتصادی که آمریکاییان به دست این رژیم، توأم با فساد بسیار اجرا کرده‌اند، دستگاه اقتصادی را از میان برده و امروز مردم کشور به صدور نفت و ورود کالا گذران...

اشغال ساختمان‌های رادیو و تلویزیون و مطبوعات

پانزدهم آبان سال 1357 در اولین روز کار کابینه نظامی ارتشبد غلامرضا ازهاری، ساختمان رادیو و تلویزیون و نیز ساختمان‌های مطبوعات کثیرالانتشار کشور به تصرف نظامیان حکومت پهلوی درآمدند. همچنین تعداد قابل توجهی از روزنامه‌نگاران دستگیر شدند. فرمانداری نظامی تهران نیز در اعلامیه جدیدی بار دیگر مردم...

برکناری کابینه شریف‌امامی

یک روز پس از ملاقات محمدرضا پهلوی با سفیران آمریکا و انگلیس و جلب موافقت آنان برای روی کار آوردن یک دولت نظامی، 14 آبان 1357 دولت جعفر شریف‌امامی پس از 70 روز صدارت پر حادثه، برکنار شد و ارتشبد غلامرضا ازهاری، رئیس ستاد ارتش حکومت پهلوی مأمور تشکیل کابینه گردید. این انتصاب...

امام خمینی: باید سلسله پهلوی منقرض شود

سیزدهم آبان سال 1357 امام خمینی در مصاحبه با خبرنگار رادیو و تلویزیون سوئد بر لزوم انقراض سلسله پهلوی تأکید کردند. امام در این مصاحبه در پاسخ به سوالی درباره عقب‌نشینی‌های محمدرضا پهلوی فرمودند: «شاه مدتی است که مشغول اجرای نقشه‌ای است که ملت را فریب دهد، با اشخاصی مذاکره...

ادامه اعتصاب کارکنان هواپیمایی علیه حکومت پهلوی

ادامه اعتصاب کارکنان هواپیمایی علیه حکومت پهلوی

دوازدهم آبان سال 1357 اعلام شد که به علت اعتصاب کارکنان هواپیمایی ملی ایران (هما)، هواپیماهای ارتشی حجاج را به جده خواهند برد. در بیانیه هما آمده بود که با در نظر گرفتن این موضوع که روز 13 آبان فرودگاه جده بسته خواهد شد و حجاج قبل از این تاریخ باید در جده باشند از هواپیماهای ارتشی...

...

87

...