امروز در آیینه تاریخ

5 آبان - رای به آخرین کابینه امیر اسدالله علم

روز پنجم آبان 1342 کابینه امیر اسدالله علم از مجلس شورای ملی رای اعتماد گرفت. علم که در تیرماه 1341 پس از برکناری علی امینی، فرمان نخست‌وزیری را از شاه گرفت، یک بار در 29 بهمن همان سال و بار دیگر در 29 مهر 1342 استعفا کرده و کابینه‌های جدیدی را تشکیل داده بود. مصوبه انجمن‌های ایالتی و ولایتی که در آن قید «اسلام» و «قسم به قرآن» از شرایط انتخاب‌شوندگان حذف می‌شد، لغو این مصوبه در برابر ایستادگی و اعتراض امام خمینی(ره)،...

4 آبان - سخنرانی امام خمینی(ره) علیه کاپیتولاسیون

روز چهارم آبان 1343 امام خمینی(ره) در اعتراض به لایحه کاپیتولاسیون طی نطق شدیداللحنی فرمودند:«عظمت ایران از بین رفت، استقلال از دست رفت، عزت ما پایکوب شد. مگر ما مستعمره هستیم؟ مگر ایران در اشغال آمریکاست؟» نطق امام چند روز پس از آنکه «لایحه اجازه استفاده مستشاران نظامی آمریکا در ایران از مصونیت‌ها و معافیت‌های تصریح شده در قرارداد وین» در مجلس تصویب شد، صورت گرفت. لایحه مزبور تحت فشار آمریکا و از سوی کابینه...

3 آبان - امام خمینی(ره) : رژیم شاه باید برود

روز سوم آبان 1357 امام خمینی(ره) در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری فرانسه در پاسخ به اشخاص و گروه‌هایی که روش مدارا و آشتی را در انقلاب دنبال می‌کنند، تاکید کردند:«من با روش آشتی و سیاست بینابینی مخالفم و از اول هم با این روش مخالف بودم.» امام در این مصاحبه که بازتاب وسیعی در رسانه‌های گروهی داخل و خارج کشور داشت تصریح کردند:«مردم می‌خواهند رژیم شاه نباشد، هر راه حلی که منجر به بقای رژیم شود با بن بست مواجه می‌گردد......

2 آبان - تظاهرات گسترده در قم و گرگان

روز دوم آبان 1357 تظاهرات گسترده‌ای علیه حکومت پهلوی در چند شهر برگزار شد. بزرگ‌ترین تظاهرات‌ها در گرگان و قم بود. در گرگان ساختمان ساواک مورد حمله مردم قرار گرفت و خسارات فراوانی به آن وارد آمد؛ به صورتی که رئیس ساواک این شهر برای نجات جان خود و کارمندان آن اداره، از ژاندارمری درخواست کمک کرد. همچنین مشروب فروشی‌ها، ساختمان شهربانی، کلانتری‌ها و زندان شهر مورد حمله قرار گرفت. در قم نیز به دلیل گستردگی تظاهرات و حمله مردم...

1 آبان - درگذشت مشکوک آیت‌الله حاج‌سید‌مصطفی‌ خمینی

روز اول آبان 1356 حاج‌سید‌مصطفی‌، فرزند امام خمینی(ره) به طرز مشکوک در عراق درگذشت. او آذر 1309 در قم متولد شد. در محضر پدر، آیت‌الله العظمی بروجردی و علامه طباطبایی به فراگیری علوم دینی پرداخت و به اجتهاد رسید. از آغاز نهضت امام در کنار ایشان بود و متعاقب تبعید امام، او نیز بازداشت و پس از تحمل 57 روز حبس به ترکیه تبعید شد. در آنجا علاوه بر حضور در درس امام به تدریس نیز پرداخت. در پی درگذشت ایشان بازار نجف تعطیل و پیکر آن مرحوم در...

30 مهر - طرح ترور امام خمینی(ره) در فرانسه

روز 30 مهر 1357 سپهبد ناصر مقدم، رئیس ساواک از طرح مشترک این سازمان و سازمان اطلاعاتی فرانسه برای ترور امام خمینی(ره) در زمانی که ایشان در پاریس به سر میبردند، پرده برداشت. طبق این طرح که پیشنهاد اولیه آن از سوی کنت دومرانش، رئیس سازمان اطلاعاتی فرانسه به تیمسار کاوه، فرستاده ساواک به فرانسه ارائه شد، می‌بایست زمینه انتقال امام به ایتالیا فراهم شود. سپس در آنجا با استفاده از هرج و مرج سیاسی موجود در آن کشور، اقدام به ترور شود....

29 مهر - تظاهرات دانشجویان دانشگاه‌ تهران

روز شنبه 29 مهر 1357 نخستین روز از سال تحصیلی 58 – 57 برای دانشجویان دانشگاه‌ها بود. در این روز بسیاری از دانشجویان دانشگاه تهران با ترک کلاس‌های درس، در محوطه دانشگاه اجتماع کرده و با برگزاری تظاهرات و راهپیمایی به سردادن شعار علیه حکومت پهلوی و کابینه شریف امامی پرداختند. آنان با محکوم کردن جنایات حکومت پهلوی، خواستار تغییر رژیم شدند. این تظاهرات که هر لحظه با پیوستن دانشجویان وسیع‌تر می‌شد، از ساعت 9 و 30 صبح آغاز و تا...

28 مهر - هشدار امام خمینی به اسدالله علم

روز 28 مهر 1341 امام خمینی در هشداری شدیداللحن به امیر اسدالله علم نخست وزیر، خواستار لغو مصوبه انجمنهای ایالتی و ولایتی شدند. در نامه امام تصریح شده:«لغو شرط "اسلام" در انتخاب کننده و انتخاب شونده، و تبدیل قسم به "قرآن مجید" به "کتاب آسمانی"، مخالف شرع مقدس بوده و خطر بزرگی برای اسلام و استقلال مملکت دارد.» امام در نامه خود تاکید کردند که «علمای اعلام ایران و اعتاب مقدسه در امور مخالف با شرع ساکت نخواهند...

27 مهر - حمله آمریکا به سکوهای نفتی ایران

روز 27 مهر 1366 آمریکا 2 سکوی نفتی ایران از حوزه نفتی رشادت را مورد حمله قرار داد و خسارات سنگینی به آنها وارد کرد. در این حمله چند نفر از خدمه غیرنظامی این سکوها مجروح شدند. میدان نفتی رشادت یکی از میدان‌های نفتی ایران است که در ۱۰۸ کیلومتری جنوب غربی جزیره لاوان و در میان آب‌های خلیج فارس است. حمله نیروی دریایی آمریکا به میدان نفتی رشادت بخشی از اقدامات آمریکا در حمایت از حکومت صدام در جنگ علیه ایران بود. حضور نیروهای...

26 مهر - امکان تغییر روش مبارزه با حکومت پهلوی

روز 26 مهر 1357 امام خمینی(ره) برای نخستین بار از امکان تغییر روش مبارزه با رژیم شاه سخن به میان آوردند. ایشان در مصاحبه با روزنامه فرانسوی «فیگارو» فرمودند: «حتی پس از روز جمعه(هفدهم شهریور) در تهران، شکل مبارزه را حفظ کردیم و قیام با همان روش ادامه دارد. ولی از من پرسیده‌اند آیا وقت تغییر روش و روی آوردن به مبارزه مسلحانه فرانرسیده است؟ من گفته‌ام نه. معذالک نمی‌توان تا بی‌نهایت، سینه‌های عریان را جلوی لوله تفنگ...

25 مهر - اربعین شهدای فاجعه هفدهم شهریور

روز 25 مهر 1357 در اربعین شهدای فاجعه هفدهم شهریور میدان ژاله تهران، سراسر ایران در بزرگداشت یاد و خاطره شهدای «جمعه سیاه» سوگوار بود. بسیاری از شهرها به حالت تعطیل درآمده بود. اکثر مساجد در تهران و شهرستانها شاهد خیل عظیم مردمی بود که برای شهدای حادثه هفده شهریور تهران عزادار بودند. این اجتماعات غالباً در محاصره نظامیان رژیم شاه صورت می‌گرفت و بخصوص در مقابل دبیرستان‌ها و دانشگاهها که به ویژه از ماه مهر و شروع فصل...

24 مهر - به آتش کشیدن مسجد جامع کرمان

روز 24 مهر 1357 مسجد جامع کرمان توسط عده‌ای از اوباش طرفدار حکومت پهلوی و با هدایت ماموران ساواک به آتش کشیده شد. این آتش‌سوزی در حالی به وقوع پیوست که هزاران نفر از مردم به منظور بزرگداشت چهلم شهدای 17 شهریور تهران در مسجد جامع کرمان اجتماع کرده بودند. در این یورش برنامه‌ریزی شده 12 نفر از نمازگزاران شهید و 500 نفر مجروح شدند و بسیاری از فرشها و زیلوهای مسجد و قرآن‌ها و کتاب‌های مذهبی موجود در آن در آتش سوخت. علاوه بر این به...

23 مهر - شهادت آیت‌الله اشرفی اصفهانی

روز 23 مهر 1361 آیت‌الله عطاء‌الله اشرفی اصفهانی امام جمعه كرمانشاه در نماز جمعه این شهر بر اثر انفجار بمب به شهادت رسید. وی در 1281 شمسی، در خمینی‌‌شهر اصفهان متولد شد. مدت 23 سال در حوزه علمیه قم و 12 سال در حوزه علمیه اصفهان فعالیت داشت و ضمن کسب علم و دانش به درجات عالیه اجتهاد رسید. در جریان انقلاب اسلامی از طریق اعلامیه‌ها و سخنرانی‌های روشنگرانه به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت و به همین سبب بارها مورد خشم آن رژیم قرار گرفت....

22 مهر - پیام امام خمینی(ره) علیه شاه و اشغالگران فلسطین

روز 22 مهر 1352 امام خمینی(ره) در پیامی اعلام کردند:«اینجانب کراراً خطر اسرائیل و عمال آن را که شاه در رأس آنها قرار داد گوشزد کرده‌ام. ملت اسلام تا این جرثومه فساد را از بن نکنند روی خوش نمی‌بینند و ایران تا گرفتار این دودمان ننگین است روی آزادی نخواهد دید.» امام در این پیام که به مناسبت وقوع جنگ میان اعراب و اسرائیل – معروف به جنگ رمضان – انتشار دادند با اشاره به حمایت‌های شاه از اسرائیل تاکید کردند:«این شاه است...

21 مهر - تصویب لایحه کاپیتولاسیون

روز 21 مهر 1343 لایحه اجازه استفاده مستشاران نظامی آمریکا در ایران از مصونیت‌ها و معافیت‌های تصریح شده در قرارداد وین، معروف به کاپیتولاسیون، به تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید. این طرح پیش از این در سوم مرداد همان سال توسط حسنعلی منصور، نخست وزیر به مجلس سنا برده شده و در همان تاریخ به تصویب رسیده بود. این مصوبه که دستگاه قضایی ایران را از هرگونه پیگرد مجرمان آمریکایی منع میکرد، مورد اعتراض شدید امام خمینی(ره) واقع شد....

20 مهر - آغاز جشن‌های 2500 ساله

روز 20 مهر 1350 جشن‌های موسوم به 2500 ساله شاهنشاهی ایران با شرکت نمایندگانی از برخی کشورهای جهان در شیراز آغاز شد. هزینه واقعی این جشن هیچگاه فاش نشد. اسدالله علم، وزیر دربار هزینه جشن را 16 میلیون و 800 هزار دلار اعلام کرد، ولی منابع غیر رسمی و خارجی رقمی بسیار بیش از این را اعلام کردند. شاه با برپایی این جشن یک هفته‌ای سعی داشت که بر وجود نهاد سلطنت در ایران به مدت 2500 سال و تداوم این نهاد تا فرمانروایی خودش تاکید کند. اما نه او و...

19 مهر - اجازه تخصیص «سهم امام» به مبارزان فلسطینی

روز 19 مهر 1347 امام خمینی(ره) طی استفتایی، پرداخت وجوه شرعی مانند زکات و سهم امام به مجاهدان فلسطینی درگیر جنگ با رژیم صهیونیستی را جایز و واجب موکد دانستند. امام این نظر را در دیدار نماینده سازمان فلسطینی الفتح با ایشان که در نجف صورت گرفت ابراز داشتند. امام در این استفتاء با اشاره به فداکاری مبارزان فلسطینی تاکید کردند:«کمک به آنان با تمام نیرو و امکان واجب است.» متن سخنان امام در این ملاقات، به 4 زبان عربی، انگلیسی،...

18 مهر - خرید اسلحه از اشغالگران فلسطین

روز 18 مهر 1345 ارتشبد حسن طوفانیان طی یک درخواست کتبی به کلی سری از سرهنگ نیمرودی، وابسته نظامی سفارت اسرائیل در تهران، تقاضای خرید مقادیر زیادی جنگ افزار نظامی کرد. طوفانیان از سال ۱۳۴۲ مسئول خرید اقلام نظامی ایران شد و تا پایان حکومت پهلوی عهده‌دار این سمت خطیر و پول‌ساز بود. او که از طریق مستشاران آمریکایی به شاه معرفی شد به سرعت توانست محرم اسرار نظامی وی گردد و نقش مهمی در معاملات تسلیحاتی ایران بازی کند. مقامات اسرائیلی در...

17 مهر - تاسیس «دارالتبلیغ اسلامی»

روز 17 مهر 1344 موسسه‌ «دارالتبلیغ اسلامی» توسط سید کاظم شریعتمداری در قم تاسیس شد. این موسسه که پس از قیام 15 خرداد 1342 و در سال‌های آغازین نهضت امام خمینی(ره) شکل گرفت به تربیت مبلغان و طلاب ناهمسو با نهضت امام پرداخت. ایجاد تفرقه بین روحانیت از مهم‌ترین پیامدهای تأسیس دار‌التبلیغ بود و این روند حرکتی به نفع حکومت پهلوی محسوب می‌شد. موسسه مزبور که اساتید و مدرسان آن قائل به هیچ گونه مبارزه‌ای علیه رژیم شاه نبودند با انقلاب...

16 مهر - درخواست علما و روحانیون از رئیس‌جمهوری فرانسه

در پی ورود امام خمینی(ره) به فرانسه، روحانیون تهران و چند شهرستان با ارسال تلگرام‌های جداگانه‌ای به ژیسكاردستن، رئیس‌جمهور وقت فرانسه خواستار احترام و تکریم ایشان شدند. در نامه مشترک جمعی از فضلای حوزه علمیه قم که روز 16 مهر 1357 منتشر شد، آمده است:«اكنون كه رهبر شیعیان جهان در فرانسه به سر می‌برند انتظار عموم مسلمانان ایران و جهان آن است كه رئیس‌جمهور و دولت و ملت فرانسه، مقدم ایشان را گرامی بدارند و حداعلای احترام و تكریم را...

15 مهر - ورود امام خمینی(ره) به کاظمین

روز 15 مهر 1344 امام خمینی(ره) دو روز پس از ورود به بغداد برای زیارت مرقد مطهر حضرت امام موسی كاظم(ع) رهسپار كاظمین شدند و مورد استقبال صمیمی علما و مردم این شهر قرار گرفتند. ایشان که روز 13 مهر همراه با فرزندشان آیت‌الله حاج آقا مصطفی از ترکیه وارد تبعیدگاه دوم خود یعنی عراق شدند، پس از یک هفته‎ زیارت مشاهد مشرفه در شهرهای کاظمین، سامرا و کربلا به نجف اشرف رفتند و در جنوب بخش قدیمی این شهر ساکن شدند؛ اقامتی در تبعید که 13 سال به طول...

14 مهر - ورود امام خمینی(ره) به پاریس

روز 14 مهر 1357 امام خمینی(ره) پس از 14 سال اقامت در ترکیه و عراق، هجرت تاریخی خود را آغاز کردند و از بغداد رهسپار فرانسه شدند. امام پس از ورود به پاریس با صدور پیامی به مردم ایران، آنان را در جریان علت مهاجرت خود از عراق قرار دادند. امام در این پیام با اشاره به ممانعت دولت کویت از ورود ایشان فرمودند:«برای من مکان معینی مطرح نیست، عمل به تکلیف الهی مطرح است. مصالح عالیه اسلام و مسلمین مطرح است.» اقامتگاه امام در فرانسه، روستای نوفل...

13 مهر - انتقال امام خمینی(ره) از ترکیه به عراق

روز 13 مهر 1344 هواپیمای حامل امام خمینی(ره) و حاج سیدمصطفی، فرزند ایشان از تركیه به سوی عراق پرواز كرد و در ساعت 2 بعد از ظهر در فرودگاه بغداد به زمین نشست. امام از 13 آبان سال 1343 که متعاقب اعتراض شدید به لایحه کاپیتولاسیون تبعید شدند، در ترکیه به سر میبردند. اما پس از آنکه دولت وقت و لائیک ترکیه نگرانی خود را از بازتاب ادامه حضور امام در آن کشور بیان کرد، ساواک با هماهنگی رژیم بعثی زمینه انتقال امام به عراق را فراهم کرد. امام از 13 مهر...

12 مهر - هجرت امام خمینی(ره) از عراق

روز 12 مهر 1357 امام خمینی(ره) در اعتراض به خفقان سیاسی موجود در عراق و با هدف دستیابی به فضایی آزادتر برای ادامه دادن به نهضت اسلامی، از این کشور خارج شدند. امام و همراهان در ساعت 2 بعد از ظهر به مرز عبدلی كویت رسیدند. اما مقامات كویتی با وجود آنکه امام دارای روادید معتبر بودند مانع از ورود ایشان شدند. در نتیجه امام پس از 9 ساعت معطلی در ساعت 11 شب مرز كویت را ترک کردند و با آنکه مقامات عراقی بازگشت ایشان به نجف را بلامانع خوانده بودند،...

12 مهر - هجرت امام خمینی(ره) از عراق

روز 12 مهر 1357 امام خمینی(ره) در اعتراض به خفقان سیاسی موجود در عراق و با هدف دستیابی به فضایی آزادتر برای ادامه دادن به نهضت اسلامی، از این کشور خارج شدند. امام و همراهان در ساعت 2 بعد از ظهر به مرز عبدلی كویت رسیدند. اما مقامات كویتی با وجود آنکه امام دارای روادید معتبر بودند مانع از ورود ایشان شدند. در نتیجه امام پس از 9 ساعت معطلی در ساعت 11 شب مرز كویت را ترک کردند و با آنکه مقامات عراقی بازگشت ایشان به نجف را بلامانع خوانده بودند،...

11 مهر - اعتراف حزب توده به خیانت علیه مردم ایران

روز 11 مهر 1362 سران حزب منحله توده در یک میزگرد تلویزیونی عملکرد 42 ساله این حزب را خیانت به ملت ایران توصیف كردند. كیانوری، دبیركل حزب گفت:«حزب توده که در 1320 در دامان شوروی به وجود آمد با آنكه در موضع‌گیری سیاسی خود با دادن هرگونه امتیاز به خارجی‌ها مخالف بود، ولی از سپردن امتیاز نفت شمال به شوروی حمایت نمود، علیه آیت‌الله كاشانی مبارزه كرد و تلاش كرد روحانیت را از مبارزه دور و منزوی سازد.» کیانوری افزود:«پس از 17 شهریور سال 1357 هم...

10 مهر - درخواست داریوش همایون از اشغالگران فلسطین

روز 10 مهر 1346 داریوش همایون، بنیانگذار روزنامه آیندگان از یك مقام صهیونیست درخواست كرد این روزنامه را مورد حمایت مالی قرار دهد. وی متعهد شد در ازاء دریافت كمك مالی از اسرائیل، مطالبی علیه اعراب و به نفع اسرائیل در روزنامه درج نماید. همایون که از مرتبطین سیا نیز بود 11 شماره از نشریه «بامشاد» را که وی مقالاتی را در آن به نفع اسرائیل نوشته بود به این مقام صهیونیست ارایه داد و گفت قبلا سفری به تل‌آویو داشته و از مقامات اسرائیل قول...

9 مهر - واکنش گسترده مردم به حصر امام در نجف

روز نهم مهر 1357 سراسر كشور عرصه تظاهرات، راهپیمایی، اعتصاب و درگیری مردم با نیروهای دولتی در اعتراض به محدودیت‌های ایجاد شده از سوی رژیم بعثی عراق علیه فعالیت‌های امام خمینی در نجف بود. این اعتصابات و راهپیمائیها که با دعوت جامعه روحانیت و سایر گروههای مخالف رژیم شاه صورت گرفت، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی و خارجی داشت به طوری که در ساعات پایانی روز، دولت عراق اعلام كرد محدودیتهایی را كه برای منزل آیت‌الله خمینی در...

8 مهر - رحلت آیت‌الله محمدصادق لواسانی

روز 8 مهر 1369 آیت‌الله محمدصادق لواسانی دار فانی را وداع گفت. وی در 1280 ش در نجف متولد شد و از کودکی به فراگیری علوم دینی اشتغال ورزید. پس از طی دروس مقدماتی به ایران آمد و در اراک با آیت‌الله حائری یزدی و در قم با امام خمینی(ره) آشنا شد. مدتی تولیت مدارس فیضیه و دارالشفاء قم را برعهده گرفت. بعد از 25 سال اقامت در قم به تهران آمد. در تمام مراحل نهضت امام خمینی(ره) از ابتدای دهه 1340 در کنار ایشان بود و به همین دلیل یک بار در سال 1351 و یک بار...

7 مهر - ورود نماینده اشغالگران فلسطین به تهران

روز 7 مهر 1352 اوری لوبرانی، به عنوان نماینده سیاسی جدید اسرائیل پس از مایر عزری، وارد تهران شد. عزری در شهریور سال 1346 همزمان با افتتاح سفارت اسرائیل در تهران به عنوان نماینده تام‌الاختیار رژیم صهیونیستی در ایران، به تهران آمد. مناسبات سیاسی صهیونیست‌ها با حکومت پهلوی در 23 اسفند 1328 زمانی که کابینه محمد ساعد مراغه‌ای، نخست‌وزیر وقت ایران رژیم صهیونیستی را به صورت دوفاکتو به رسمیت شناخت آغاز شد. این روابط تا پیروزی انقلاب...

...

112