امروز در آیینه تاریخ

22 آذر - کشتار مردم توسط چماق به‌ دستان پهلوی

بیست‌ودوم آذر 1357 در جریان حمله چماق به‌دستان طرفدار حکومت پهلوی به مردم سبزوار 15 نفر به شهادت رسیدند. چماقداران همچنین در کرمان 10 نفر و در اراک 8 نفر را به شهادت رساندند. در مشهد نیز بیمارستان 17 شهریور مورد حمله چماق به‌دستان قرار گرفت. چماقداران عده‌ای اوباش بودند که حکومت پهلوی در ماه‌های آخر حکومت خود آنها را از اطراف شهرها و روستاها در ازای پول جمع‌آوری و از وجودشان برای سرکوب انقلاب مردم استفاده می‌کرد. چماقداران،...

21 آذر - راهپیمایی‌های محرم، رفراندومی برای سقوط شاه

بیست‌ویکم آذر 1357 امام خمینی(ره) در مصاحبه‌ای با خبرنگاران خارجی، درباره راهپیمایی‌های روزهای تاسوعا و عاشورا فرمودند: «تظاهراتی که در ایران واقع شد و سرتاسر ایران را فراگرفت رفراندومی بود زنده برای سقوط شاه. نتیجه این است که شاه الان بر حسب همه نظرها نباید قانونیت داشته باشد.» امام در این مصاحبه تاکید کردند: «مسئله این است که الان که شاه غیرقانونی‌ بودنش اعلام شده اگر کسی از این به بعد از شاه پشتیبانی کند مادام...

20 آذر - راهپیمایی عاشورای 1357

بیستم آذر 1357 مصادف با عاشورای حسینی، سراسر ایران شاهد راهپیمایی میلیونی مردم بود. در تهران راهپیمایی مردم از میدان امام حسین(ع) تا میدان آزادی امتداد داشت. راهپیمایی تاریخی مردم ایران در روز عاشورا با قطعنامه‌ای 17 ماده‌ای که حاوی خواست و اراده مردم برای ادامه مبارزه تا سرنگونی حکومت پهلوی و برقراری حکومت عدل اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) بود خاتمه یافت. در این روز چند نظامی طرفدار مبارزات مردم، در پادگان لویزان، عده‌ای...

19 آذر - راهپیمایی تاسوعای 1357

نوزدهم آذر 1357 مصادف با تاسوعای حسینی بود. تاسوعای این سال در تاریخ مبارزات ملت ایران روزی کم‌نظیر بود و نشان از همبستگی کامل مردم ایران داشت. در تظاهرات روز تاسوعای حسینی میلیون‌ها نفر در سراسر کشور شعارهای استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی، مرگ بر امپریالیسم آمریکا و درود بر خمینی سر دادند. بزرگی این راهپیمایی در گزارش‌های ارسالی سفارتخانه‌های انگلیس و آمریکا و در گزارش همه مراکز خبری جهان انعکاس داشت. این راهپیمایی که...

18 آذر - رحلت آیت‌الله العظمی گلپایگانی

هجدهم آذر 1372 آیت‌الله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی، مرجع تقلید شیعیان در 95 سالگی دارفانی را وداع گفت. او سال 1277 شمسی در روستای گوگد در نزدیکی گلپایگان متولد شد. برای فراگیری علوم دینی عازم گلپایگان، خوانسار، اراک و قم گردید و در نهایت در مدرسه فیضیه اقامت گزید. در جوانی به اجتهاد رسید و موسس دارالقرآن، دارالایتام، بیمارستان، کتابخانه، مسجد، مؤسسه خیریه و نیز مجمع ‌جهانی ‌اسلامی در لندن بود. در دوران‌ حکومت پهلوی از...

17 آذر - فرار صهیونیست‌ها از ایران

هفدهم آذر 1357 منابع خبری اعلام کردند که خروج سرمایه‌داران آمریکایی از ایران شدت یافته است و سرمایه‌داران یهودی نیز دسته دسته در حال خروج از کشور هستند. شرکت هواپیمایی العال متعلق به اشغالگران قدس هم اعلام کرد که روزانه بیش از 400 اسرائیلی را از ایران به تل آویو انتقال می‌دهد. در حالی‌ که تظاهرات علیه حکومت پهلوی در اکثر شهرها ادامه داشت، منابع خبری جهان در روز هفدهم آذر 1357 از اهمیت راهپیمایی‌های تاسوعا و عاشورای حسینی که...

16 آذر - اعلام موضع رئیس‌جمهوری آمریکا درباره شاه

شانزدهم آذر 1357 جیمی کارتر، رئیس‌جمهوری آمریکا با صراحت اعلام کرد: «ماندن یا رفتن شاه به اراده مردم ایران بستگی دارد.» وی که در یک مصاحبه مطبوعاتی سخن می‌گفت، افزود: «آن گونه که سازمان سیا در سال 1953 در بازگرداندن مجدد شاه به قدرت عمل کرد، این بار آمریکا در امور داخلی ایران دخالت نخواهد کرد.» بر اساس اسناد لانه جاسوسی (سفارت سابق آمریکا در ایران)، گری سیک، مشاور کارتر، جان استمپل، کارشناس سیاسی سفارت آمریکا در...

15 آذر - میراث ملی ایران در بازارهای اسرائیل

پانزدهم آذر 1342 روزنامه صهیونیستی داوار در مقاله‌ای به خرید ‌و‌ فروش آثار عتیقه و باستانی ایران در اسرائیل اعتراف کرد. بر اساس این مقاله «عتیقه‌جات ایران طی سال‌های متمادی توسط یهودیان و به صورت قاچاق به فلسطین اشغالی برده شده بود.» اسرائیل از مراکز عمده تاراج میراث ملی ایران در عصر پهلوی بوده است. روزنامه داوار در این گزارش می‌نویسد:«... اسرائیل به صورت یکی از مراکز بین‌المللی خرید و فروش آثار باستانی ایران...

14 آذر - آمریکا به دست شاه، ایران را به یک پایگاه نظامی تبدیل کرد

چهاردهم آذر 1357 امام خمینی(ره) در مصاحبه با یک خبرنگار خارجی در نوفل‌لوشاتو فرمودند: «سیاست‌های شاه... بیش از چهل هزار مستشار نظامی امریکایی را بر ما تحمیل کرده است که علاوه بر اینکه در هر سال بابت حقوق آنان، هزینۀ کمرشکنی بر ما تحمیل می‌شود، اصولاً همین مستشاران زیر نظر سفارت آمریکا، تمامی اوضاع کشور را برای حفظ منافع آمریکا کنترل می‌کنند و قدرت هرگونه آزادی عمل را از ارتش ایران سلب کرده‌اند و ارتش را علیرغم خواست...

13 آذر - تعطیلی بازار و تظاهرات در تهران

سیزدهم آذر 1357 بسیاری از نقاط تهران شاهد تظاهرات بود. در این روز بازار و بسیاری از مغازه‌های تهران تعطیل بودند. نیروهای حکومت پهلوی در موارد متعددی به سوی تظاهرات مردم آتش گشودند. به طوری که تا ساعت 11 صبح 33 جسد که با تیراندازی به شهادت رسیده بودند در بهشت‌زهرا به خاک سپرده شدند. در خیابان نظام‌آباد دو کامیون ارتشی مورد حمله مردم واقع شدند و قرارگاه شماره دو پلیس تهران نیز مورد حمله مردم قرار گرفت. امام خمینی(ره) در این روز...

12 آذر - تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

در پی همه‌پرسی روزهای یازدهم و دوازدهم آذر 1358 از مردم درباره قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، این قانون در دوازدهم آذر به تایید عمومی رسید. امام خمینی(ره) در همین ایام، با نوشتن مطلبی در حاشیه متن کامل قانون اساسی، آن را برای اجرا تنفیذ کردند و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران لازم‌الاجرا شناخته شد. این قانون در طول یک دوره چهار ماهه یعنی از 28 مرداد 1358 که مجلس بررسی نهایی قانون اساسی توسط خبرگان ملت آغاز به کار کرد تهیه و...

11 آذر - فرمان امام خمینی(ره) برای فرار سربازان از پادگان‌ها

در پی جنایت هولناک حکومت پهلوی علیه مردم تهران در شب اول محرم، یازدهم آذر 1357 امام خمینی(ره) در سخنانی از عموم سربازان سراسر کشور خواستند تا از پادگان‌ها فرار کنند. امام در این باره فرمودند: «این وظیفه‌ای است شرعی که در خدمت ستمکار نباید بود. من از پدرها و مادرها و عائله صاحب‌منصبان تقاضا دارم که آنان را از کمک به شاه خائن و اطاعت از صاحب‌منصبان خدمتگزار به شاه و اجانب باز دارند و از درجه‌داران خواستارم که به ملت خود...

10 آذر - محرم خونین در تهران

دهم آذر 1357 و در شب اول محرم، تهران، روز و شب خونینی را پشت سر گذاشت. در این روز هزاران کفن‌پوش تهرانی در مخالفت با حکومت نظامی، تظاهرات عظیمی به راه انداختند. با شروع ساعت منع عبور و مرور، ندای الله‌اکبر از فراز بام همه خانه‌ها شنیده شد. این در حالی بود که بسیاری از مردم با نادیده گرفتن حکومت نظامی به تظاهرات در خیابان‌ها پرداختند. اوج این تظاهرات در میدان سرچشمه بود که نیروهای حکومت پهلوی بی‌محابا به روی مردم آتش گشودند....

9 آذر - ممنوعیت حرکت دسته‌های عزاداری

نهم آذر 1357 و در حالی که تنها یک روز به ماه محرم باقی مانده بود، دولت نظامی غلامرضا ازهاری طی اطلاعیه‌ای به راه انداختن دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها را در ماه‌های محرم و صفر ممنوع اعلام کرد. در این اطلاعیه تاکید شده بود : «هدف از این تصمیم جلوگیری از بروز اغتشاش و ناامنی در کشور است.» این تصمیم در حالی اتخاذ شده بود که مردم ایران با هدایت امام خمینی(ره) خود را برای برگزاری تظاهرات گسترده در سراسر کشور در ایام سوگواری...

8 آذر - اشغال پالایشگاه تهران توسط نظامیان

در پی ادامه اعتصاب کارکنان پالایشگاه نفت تهران، هشتم آذر 1357 مامورین حکومت نظامی این پالایشگاه را به اشغال خود درآوردند. در این ایام، اعتصاب‌ها در بسیاری از نقاط کشور در سطح اداره‌ها، کارخانه‌ها و مراکز تولیدی و صنعتی جریان داشت و اعتصاب در پالایشگاه‌های کشور، صادرات نفت را به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش داده بود. بسیاری از کارگران پالایشگاه آبادان در همراهی با انقلاب اسلامی مردم ایران علیه حکومت پهلوی از حضور در سر...

7 آذر - لغو مصوبه انجمن‌های ایالتی و ولایتی

هفتم آذر 1341 اسدالله علم، نخست‌وزیر، مصوبه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را لغو کرد و خبر آن را به مراجع (روحانیت) تهران و قم اطلاع داد. از جمله بندهای این مصوبه که پیش از آن در 14 مهر به تصویب هیات دولت رسیده بود، حذف قسم به قرآن برای نمایندگان و حذف قید پایبندی به دین اسلام برای انتخاب‌شوندگان بود. این مصوبه از ابتدا با اعتراض شدید امام خمینی(ره) مواجه شد و در نتیجه هیات وزیران دو ماه پس از تصویب این مصوبه، آن را در هفتم آذر لغو و...

6 آذر - اوضاع کشور بر ضد شاه اوج گرفت

ششم آذر 1357 امام خمینی(ره) در مصاحبه‌ای با خبرنگار تلویزیون تایمز انگلستان تاکید کردند: «اوضاع کنونی کشور بر ضد شاه اوج گرفته و انشاءالله نزدیک است که به نتیجه قطعی برسد.» در این رابطه دولت نظامی غلامرضا ازهاری اخطار داد که در ایام محرم هرگونه تظاهراتی را با شدت سرکوب خواهد کرد. در این روز شهرهای تهران، سنندج، تبریز، دزفول، ایلام، یزد، گرمسار، گرگان، اصفهان، همدان، زنجان، بابل و فیروزآباد فارس شاهد تظاهرات علیه...

5 آذر - تعطیل عمومی در اعتراض به حمله ماموران شاه

در اعتراض به هجوم ماموران مسلح حکومت پهلوی به بارگاه حضرت ثامن‌الائمه(ع) در شهر مشهد و تیراندازی و شلیک گازهای خفه‌کننده به سوی زائران حرم که روز 29 آبان گذشته به وقوع پیوست و با شهادت و مجروح شدن عده‌ای از آنان همراه بود، پنجم آذر 1357 متعاقب فراخوان امام خمینی(ره) و سایر مراجع و آیات عظام، سراسر کشور تعطیل و عزای عمومی بود. مردم در تهران و شهرستان‌ها با تعطیل مراکز کسب و کار خود به عزاداری مشغول بودند و حتی بسیاری از...

4 آذر - گسترش اعتصاب‌ها و تظاهرات

همزمان با گسترش اعتصاب در کشور، چهارم آذر 1357 کارکنان بانک مرکزی نیز دست از کار کشیدند و تلاش دولت وقت حکومت پهلوی برای بازگرداندن آنان به سر کار، سودی نبخشید. روند اعتصاب‌ها با تظاهرات سراسری علیه شاه در شهرهای مختلف کشور همزمان شده و در بعضی شهرها به درگیری منتهی شده است. امروز ساختمان گارد شهربانی زنجان مورد حمله مردم قرار گرفت، در آبادان زد‌و‌خورد خونینی میان سربازان و کارگران اعتصابی شرکت نفت به وقوع پیوست و در...

3 آذر - اعتراض عمومی به حمله ماموران شاه به حرم رضوی

سوم آذر 1357 امام خمینی(ره) در رابطه با حمله ماموران حکومت پهلوی به حرم رضوی، یکشنبه پنجم آذر را روز عزای عمومی اعلام کردند. بسیاری از مراجع و روحانیون نیز یورش ماموران شاه به حرم حضرت ثامن‌الائمه(ع) را که روز 29 آبان رخ داد و تعدادی شهید و مجروح بر جای گذاشت، محکوم کردند. در همین حال برژینسکی، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری وقت آمریکا با اشاره به حوادث ایران اظهار داشت که کشورش چندان به آینده حاکمیت شاه امیدوار نیست. جیمی کارتر،...

2 آذر - رای اعتماد سنا به دولت ازهاری

دوم آذر 1357 غلامرضا ازهاری، نخست‌وزیر در حالی از مجلس سنا رای اعتماد گرفت که محافل سیاسی غرب با اشاره به عمر کوتاه‌مدت دو دولت قبلی جمشید آموزگار و جعفر شریف امامی، از دوام کابینه ازهاری اظهار ناامیدی می‌کردند. در این حال تظاهرات علیه حکومت پهلوی در اکثر شهرها ادامه داشته و امام خمینی(ره) تمامی اقشار جامعه را به حمایت از روند اعتصاب کارکنان شرکت نفت دعوت کردند. امروز امام در مصاحبه‌ای با روزنامه السفیر لبنان فرمودند که...

1 آذر - پیام امام خمینی(ره) به مردم در آستانه ماه محرم

اول آذر 1357 و در آستانه فرارسیدن ماه محرم، امام خمینی(ره) در پیامی خطاب به ملت ایران از آنان خواستند «با تمام قدرت مخالفت خود را با شاه گسترش و ادامه دهند و او را از سلطه خطرناکش به زیر کشند.» به همین مناسبت و در شرایطی که تظاهرات علیه حکومت پهلوی در همه شهرهای ایران جریان داشت در کاخ سفید آمریکا نیز جلسه ویژه‌ای برای چاره‌جویی درباره حوادث ایران تشکیل شد. گری سیک، مشاور رئیس‌جمهوری وقت آمریکا که در این جلسه حضور داشت،...

30 آبان - سخنرانی امام خمینی(ره) درباره غیر قانونی بودن حکومت پهلوی

روز 30 آبان 1357 امام خمینی(ره) طی سخنانی در جمع دانشجویان مقیم خارج از کشور تصریح کردند که خاندان پهلوی حتی از نظر قانون اساسی خودشان هم غیرقانونی هستند. امام همچنین فرمودند که از نظر قانون اساسی شاه، سلطنت مشروطه موهبتی است الهی که از طرف ملت به پادشاه تفویض شده است، در حالی که رضاخان با کودتا آمد، با سرنیزه مجلس درست کرد، لیست نمایندگان را هم سفارت انگلیس می‌داد و الان هم سفارت آمریکا برای شاه مهم است. از ابتدا نه مردم...

29 آبان - بی‌حرمتی نظامیان پهلوی به حرم امام رضا(ع)

روز 29 آبان 1357 بارگاه حضرت امام رضا(ع) در شهر مشهد شاهد تیراندازی و حمله سربازان و ماموران حکومت پهلوی بود. آنها برای متفرق کردن هزاران نفر از تظاهرکنندگانی که به حرم آمده بودند با پوتین و تفنگ وارد صحن شده و به تیراندازی مستقیم به سوی مردم و شلیک گاز اشک آور اقدام کردند. در گزارش‌های ساواک آمده که در جریان درگیری ماموران با تظاهرکنندگان دو نفر شهید شدند. این حادثه خشم مردم، روحانیت و مراجع را برانگیخت. در اعتراض به یورش...

28 آبان - حمله به دفتر هواپیمایی اشغالگران قدس

روز 28 آبان 1356 دفتر هواپیمایی «ال عال» متعلق به رژیم صهیونیستی در تهران مورد حمله جوانان خشمگین قرار گرفت. در این حمله که به نشانه اعتراض به سفر انورسادات، رئیس وقت حکومت مصر به فلسطین اشغالی صورت گرفت شیشه‌ها و در و پنجره این دفتر هواپیمایی در هم شکست. اما حمله‌کنندگان که تعدادشان به بیش از یکصد نفر می‌رسید پیش از رسیدن مامران حکومت پهلوی موفق به فرار شدند. سفر انور سادات به فلسطین اشغالی که مقدمه انعقاد پیمان کمپ...

27 آبان - درخواست برای اخراج شاه از آمریکا

روز 27 آبان 1358 پنج هزار کشیش سیاهپوست در آمریکا از جیمی کارتر، رئیس‌جمهوری وقت آن کشور خواستند شاه مخلوع را به ایران مسترد دارد و اعلام کردند او جنایتکاری است که میلیاردها دلار از ثروت ملت ایران را دزدیده است. این درخواست در پایان کنفرانسی که از جانب انجمن ملی کشیشان سیاهپوست در شهر دیترویت تشکیل شده بود، مطرح گردید. محمدرضا پهلوی روز اول آبان 1358 برای درمان از مکزیک به آمریکا رفته بود. وی از 26 دی 1357 که در بحبوحه انقلاب...

26 آبان - رژه ارتش پهلوی برای ارعاب مردم

روز 26 آبان در دوره حکومت پهلوی دوم، روز ارتش نام داشت. سال 1357 در این روز واحدهای ارتش به شکل گسترده‌ای در سراسر کشور به رژه نظامی پرداختند. در تهران همه ساله این رژه در بزرگراه تهران، کرج صورت می‌گرفت، اما در سال 1357 در خیابان‌های مرکزی تهران به اجرا درآمد. هدف از رژه ارتش، ایجاد رعب و وحشت در میان مردم و قدرت‌نمایی برای حکومت پهلوی بود. با این حال اکثر منابع خارجی نوشتند که قدرت نمایی نظامی شاه در تهران و شهرستان‌ها در...

25 آبان - انتصاب اویسی به فرماندهی نیروی زمینی

روز 25 آبان 1351 ارتشبد غلامعلی اویسی، فرمانده ژاندارمری کل کشور به فرماندهی نیروی زمینی منصوب شد. او عامل کشتار مردم تهران در دو واقعه 15 خرداد 1342 و 17 شهریور 1357 بوده است. از 18 سالگی تا زمان فرار از کشور در سال 1357 به مدت بیش از 40 سال در ارتش حکومت پهلوی خدمت کرد. در 14 دی 1357 در آستانه پیروزی انقلاب از کشور گریخت و به فرانسه رفت. در آنجا به شبکه‌های ضدانقلابی فعال در خارج از کشور پیوست. اویسی چند حرکت تروریستی علیه جمهوری اسلامی...

24 آبان - تخریب‌ها به دست ماموران شاه انجام می‌گیرد

روز 24 آبان 1357 امام خمینی(ره) در مصاحبه‌ای با خبرنگار مجله ویکلی مگزین فرمودند: «مبارزه از طرف ملت، با آرامی شروع شد، لکن از طرف شاه، خشونت‌‌آمیز شد... بسیاری از این تخریب‌ها به دست خود مأمورین شاه انجام گرفته و می‌‌گیرد. مردم فقط مراکز فساد را می‌‌کوبند، زیرا خواستار یک حکومت حق هستند.» امام همچنین در مصاحبه‌های دیگری با تلویزیون سوئیس و خبرنگار آلمانی تاکید کردند، خرابی‌هایی که در ایران پیدا شده، برای بد جلوه...

23 آبان - اصرار انگلیسی‌ها به حمایت از شاه

روز 23 آبان 1357 موضوع انقلاب اسلامی ایران در مجلس اعیان انگلستان مطرح شد و معاون وزارت امور خارجه آن کشور تصریح کرد: «ما باید از شاه ایران حمایت کنیم.» انگلیسی‌ها به روایت آخرین سفیرشان در دربار شاه، گسترده‌ترین روابط را با حکومت پهلوی دوم داشته‌اند. آنتونی پارسونز در این رابطه با صراحت می‌گفت :«ما می‌بایست از تمامی امکانات و توانایی‌های خود برای جلوگیری از سقوط شاه استفاده کنیم.» فقط در سال 1357، سال اوج‌گیری...

...

109