امروز در آیینه تاریخ

تلویزیون و سینما در حکومت پهلوی

تلویزیون و سینما در حکومت پهلوی

روز اول تیر 1357 روزنامه کیهان در گزارشی ضمن بررسی وضعیت سینماهای ایران، به نقل از «انجمن سینماداران» نوشت به زودی 420 سینمای فعال در ایران به دلیل نبود امنیت اجتماعی، کاهش میزان استقبال مردمی، فقدان بیمه و مشکلات عدیده دیگر تعطیل خواهند شد. این روزنامه در گزارش خود وضعیت برنامه‌های تلویزیون حکومت پهلوی را «مبتذل» خواند و تصریح کرد که خط اصلی بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی، رواج دادن ابتذال و بی‌ارزشی است.

خروج نمایندگان مجلس از حزب رستاخیز

خروج نمایندگان مجلس از حزب رستاخیز

روز 31 خرداد 1357 جمعی از نمایندگان مجلس شورای ملی با انتقاد از حزب رستاخیز، خروج خود را از این حزب اعلام کردند. این رخداد در شرایطی به وقوع پیوست که حکومت پهلوی در تلاش برای تطهیر چهره حزب رستاخیز، در این روز اعلام کرد جناح تازه‌ای برای حل مشکلات مردم در داخل این حزب شکل گرفته است.

واکنش به جدایی اعضای حزب رستاخیز

واکنش به جدایی اعضای حزب رستاخیز

روز 30 خرداد 1357 محمود جعفریان، قائم مقام حزب رستاخیز در پی انتشار گزارش‌هایی مبنی بر جدایی اعضای حزب، تصریح کرد: «حزب رستاخیز هنوز در حدی نیست که بتواند جوابگوی نیازهای مردم باشد.» وی که این سخنان را در مصاحبه با روزنامه آیندگان عنوان می‌کرد، منکر اختلافات درونی حزب رستاخیز شد. جعفریان که طبق آمارهای حکومت پهلوی رکورددار سخنرانی‌های تبلیغاتی در توجیه حزب رستاخیز بود

شاه: هیچ‌ کس نمی‌تواند مرا از سلطنت خلع کند!

شاه: هیچ‌ کس نمی‌تواند مرا از سلطنت خلع کند!

روز 28 خرداد 1357 مصاحبه محمدرضا پهلوی با مجله آمریکایی «یو.اس‌.نیوز. اند ورلد ریپورت» منتشر شد. شاه در این مصاحبه گفت که موج تظاهرات و اعتصابات اخیر علیه حکومتش، تهدیدی برای وی محسوب نمی‌شود.» وی مدعی شد: «هیچ ‌کس نمی‌تواند مرا از سلطنت خلع کند. چون من از حمایت هفتصد هزار سرباز، کارگران و اکثریت مردم برخوردارم

بازتاب اربعین شهدای 19 اردیبهشت در مطبوعات جهان

بازتاب اربعین شهدای 19 اردیبهشت در مطبوعات جهان

روز 26 خرداد 1357 و در آستانه برگزاری مراسم بزرگداشت اربعین شهدای 19 اردیبهشت شهر قم، رسانه‌های خارجی بیشترین حجم مطالب مربوط به ایران را به اعلام اعتصاب و عزای عمومی 27 خرداد اختصاص دادند و به تفسیر و تحلیل در این باره پرداختند. در حالی که اقشار مختلف مردم خود را برای برگزاری آئین‌های عزاداری روز آماده کرده و بازاریان و کسبه در سراسر کشور اعلام کرده‌اند

اعتصاب صنعت برق علیه حکومت پهلوی

اعتصاب صنعت برق علیه حکومت پهلوی

روز 23 خرداد 1357 کارکنان و کارگران اداره برق جنوب نیز دست به اعتصاب زدند و در برابر ساختمان اداره برق خرمشهر اجتماع کردند. این عده خواستار رسیدگی به وضعیت حقوقی خود شدند. کارکنان شرکت توانیر وابسته به وزارت نیرو نیز روز گذشته در تهران دست از کار کشیدند. رسانه‌های داخلی به این رشته اعتصابات که در سطوح مختلف کشور در حال افزایش است اشاره‌ای نکرده‌اند

اعتراض محمدعلی رجایی به اداره دادرسی ارتش پهلوی

اعتراض محمدعلی رجایی به اداره دادرسی ارتش پهلوی

روز 22 خرداد 1357 محمدعلی رجایی همراه با گروهی از زندانیان سیاسی به دلیل برگزاری نماز جماعت در محیط زندان، به بازداشتگاه دیگری منتقل شدند. در اعتراض به این جابه‌جایی که نشان دهنده اوج وحشت حکومت پهلوی از برگزاری آیین‌های مذهبی در داخل زندان‌ها بود، محمدعلی رجایی شکوائیه‌ای تحویل اداره دادرسی ارتش داد.

دعوت به بزرگداشت شهدای حادثه 19 اردیبهشت قم

دعوت به بزرگداشت شهدای حادثه 19 اردیبهشت قم

روز 21 خرداد 1357 ‌اعلامیه‌ای از سوی آیت‌الله حاج سیدمحمد وحیدی شبستری، به منظور بزرگداشت خاطره شهدای حادثه 19 اردیبهشت قم، انتشار یافت. در این اعلامیه از مردم خواسته شد روز 27 خرداد ماه در اربعین شهدای آن حادثه، به نشانه اعتراض به حکومت پهلوی و جلوگیری از کشتارهای بعدی از خانه‌های خود خارج نشوند و در منازل خود به سوگ بنشینند و با این روش اعتراض خود را نسبت به جنایات شاه اعلام دارند.

اعترافات داریوش همایون درباره عملکرد حزب رستاخیز

اعترافات داریوش همایون درباره عملکرد حزب رستاخیز

روز 19 خرداد 1356 داریوش همایون، قائم مقام حزب رستاخیز در یک گردهمایی حزبی راجع به تحولات کشور که در دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به اشتباهات و خطاهای رفتاری دولت حکومت پهلوی و حزب رستاخیز گفت: «ما اکنون با 30 یا 40 درصد ظرفیت خود کار می‌کنیم. بقیه نیروی ما در کشور صرف خنثی کردن اقدامات ما علیه یکدیگر می‌شود و یا در پیچ وخم‌های دیوا‌ن‌سالاری در کشور به هدر می‌رود.»

بازتاب تغییر رئیس ساواک در مطبوعات بین‌المللی

بازتاب تغییر رئیس ساواک در مطبوعات بین‌المللی

روز 18 خرداد 1357 بخش وسیعی از گزارش‌های منتشر شده در مطبوعات و خبرگزاری‌های بین‌المللی به بازتاب برکناری ارتشبد نعمت‌الله نصیری از ریاست ساواک، اختصاص یافت. برخی رسانه‌ها از این جابجایی به عنوان گامی برای فرونشاندن خشم مردم یاد کردند. بعضی به دلیل آنکه مقدم رئیس ضداطلاعات ارتش بود و حالا رئیس ساواک شده، آن را مرموز و سئوال برانگیز خواندند

انتصاب مقدم به ریاست ساواک

انتصاب مقدم به ریاست ساواک

روز 17 خرداد 1357 متعاقب برکناری ارتشبد نعمت‌الله نصیری از ریاست ساواک، سپهبد ناصر مقدم، رئیس اداره دوم ستاد ارتش حکومت پهلوی به ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور(ساواک) تعیین شد. دوره ریاست مقدم بر ساواک هشت ماه تا پیروزی انقلاب اسلامی به طول انجامید. در پی انتصاب وی، سرلشکر علی معتضد قائم‌مقام ساواک به علت اعتراض به این جابه‌جایی از مقام خود کناره‌گیری کرد و بعداً به عنوان سفیر ایران راهی سوریه شد.

برکناری نصیری از ریاست ساواک

برکناری نصیری از ریاست ساواک

روز 16 خرداد 1357 ارتشبد نعمت‌الله نصیری از ریاست ساواک برکنار و به سمت سفارت ایران در پاکستان منصوب شد. نصیری که از بهمن 1343 همزمان با آغاز نخست وزیری امیر عباس هویدا، ریاست ساواک را عهده دار شد، تا زمان عزل خود به توسعه کمی و کیفی این سازمان پرداخت. او سلطه سازمان اطلاعاتی اشغالگران فلسطین بر ساواک را تقویت کرد، شکنجه محکومان را شدت بخشید و موج قلع و قمع مخالفان حکومت پهلوی را تشدید کرد

بزرگداشت شهدای 15 خرداد

بزرگداشت شهدای 15 خرداد

روز پانزدهم خرداد 1357 و در سالروز قیام اسلامی 15 خرداد 1342، سراسر کشور در اعتصاب بود. بازارها و کسبه علی‌رغم تهدیدات حکومت پهلوی تعطیل بودند و یاد شهدای 15 خرداد در تمام شهرهای ایران و در آیین‌های مختلف گرامی داشته شد. در این روز از یک سو حکومت پهلوی با موجی از حملات سخنرانان در مساجد و مجالس مختلف روبه‌رو بود و از سوی دیگر سراسر کشور را اعتصابات فرا گرفته بود.

درخواست نخست وزیر حکومت پهلوی از مردم

درخواست نخست وزیر حکومت پهلوی از مردم

روز 14 خرداد 1357 جمشید آموزگار، نخست وزیر حکومت پهلوی رسماً از مردم خواست پانزدهم خرداد به محل‌های کسب و کار و ادارات خود بروند. همچنین در آستانه فرارسیدن سالگرد نهضت اسلامی 15 خرداد 1342 مطبوعات دولتی در گزارش‌ها و مقالات خود از مردم خواستند روز 15 خرداد از منازل خود خارج شده، به سر کارهای خود بروند و به گفته‌ها و شنیده‌ها و فراخوان‌ها و دعوت‌ها پاسخ مثبت ندهند.

تهدید حکومت پهلوی علیه اعتصاب کنندگان 15 خرداد

تهدید حکومت پهلوی علیه اعتصاب کنندگان 15 خرداد

روز 13 خرداد 1357 و در آستانه فرارسیدن سالگرد قیام اسلامی 15 خرداد 1342 هزاران اعلامیه از سوی روحانیت، گروهها و احزاب مخالف حکومت پهلوی با هدف دعوت از اقشار مختلف مردم به برگزاری یک اعتصاب عمومی در روز دوشنبه پانزدهم خرداد 1357 انتشار یافت. دولت جمشید آموزگار در رابطه با این فراخوان تهدید کرد، که کارمندانی که در این روز به سر کارهای خود نیایند اخراج خواهند شد

فراخوان برای اعتصاب عمومی در سالروز قیام 15 خرداد

فراخوان برای اعتصاب عمومی در سالروز قیام 15 خرداد

پیرو دعوت پیشین امام خمینی(ره) از اقشار مختلف مردم برای اعتصاب خانگی در یوم‌‌الله 15 خرداد، 12 خرداد 1357 آیت‌الله حاج شیخ محمد صدوقی، با انتشار اعلامیه‌ای از مردم خواست روز 15خرداد از تظاهرات خودداری نموده و در اعتراض به اعمال حکومت پهلوی از منازل خود خارج نشوند دو روز پیش امام خمینی(ره) در سخنانی در نجف با اشاره به جنایات حکومت پهلوی مردم را به ماندن در منازل در سالروز قیام 15 خرداد دعوت کردند

گزارش سفیر آمریکا درباره ژستهای تبلیغاتی محمدرضا پهلوی

گزارش سفیر آمریکا درباره ژستهای تبلیغاتی محمدرضا پهلوی

روز یازدهم خرداد 1357 ویلیام سولیوان سفیر آمریکا در تهران در گزارشی به وزارت امور خارجه کشورش نوشت: «اقدام شاه در کاربرد واژه‌هایی چون مارکسیسم اسلامی، مرتجعین سرخ و سیاه، چپ و راست، نفوذ کشورهای خارجی پشت پرده مخالفت‌ها، و.... تنها کوششی برای حفظ آبروی دولت است که می‌خواهد از عامل میهن‌پرستی در جهت منافع خود استفاده کند.»

بیانات شدیداللحن امام خمینی(ره) علیه شاه

بیانات شدیداللحن امام خمینی(ره) علیه شاه

روز دهم خرداد 1357 ، امام خمینی(ره) طی سخنانی در مسجد شیخ انصاری نجف در جمع روحانیون، طلاب و ایرانیان مقیم عراق، شاه را مورد حمله شدیداللحنی قرار دادند. امام با اشاره به یکی از ادعاهای شاه راجع به «اعطای آزادی به مردم» فرمودند: «...این چه وضعی است که در ایران است؟ این چه آزادی است که عطا فرموده‌اند؟ مگر آزادی اعطاشدنی است؟ خود این کلمه جرم است

حمله مأموران حکومت پهلوی به دانشجویان

حمله مأموران حکومت پهلوی به دانشجویان

روز نهم خرداد 1357 دهها دانشجوی دانشگاه تهران در درگیری مأموران امنیتی حکومت پهلوی با آنها که به داخل راهروهای خوابگاه دانشجویان در کوی دانشگاه آمده بودند، مجروح و به بیمارستان منتقل شدند. مأموران در مقابله با دانشجویان از گاز اشک‌آور استفاده کردند و در راهروهای اقامتگاه دانشجویان، با دانشجویانی که به سنگ و بطری مجهز بودند، به نبرد پرداختند

قطع حقوق اساتید طرفدار انقلاب اسلامی

قطع حقوق اساتید طرفدار انقلاب اسلامی

روز هشتم خرداد 1357 دولت حکومت پهلوی حقوق استادان دانشگاه آریامهر(صنعتی شریف) را به دلیل اعتصاب و همراهی آنان با انقلاب اسلامی قطع کرد. این قطع حقوق تا زمان بازگشت آنان به کلاسهای درس ادامه خواهد یافت. در این ایام در بسیاری از دانشگاه‌هایی که شاهد تظاهرات و اعتراضات دانشجویان علیه حکومت پهلوی و به حمایت از انقلاب اسلامی بوده‌اند

فریبکاری محمدرضا پهلوی

فریبکاری محمدرضا پهلوی

روز هفتم خرداد 1357 محمدرضا پهلوی و همسرش در اقدامی فریبنده وارد حرم مطهر حضرت ثامن الائمه(ع) شدند. شاه در داخل حرم ضمن تشریح اقدامات دولت خود در امر سازندگی بارگاه امام رضا(ع) طی سخنانی از اهمیت دین و روحانیت سخن گفت. در همین رابطه سفارت آمریکا در تهران با ارسال گزارشی به وزارت امور خارجه آن کشور با اشاره به اینگونه اقدامات شاه تصریح کرد «رژیم ایران می‌کوشد میان آیت‌الله خمینی با دیگر رهبران و مراجع مذهبی کشور فاصله اندازد

واکنش به اقدامات انقلابی دانشجویان

واکنش به اقدامات انقلابی دانشجویان

در واکنش به اقدامات انقلابی دانشجویان در دانشگاههای کشور، ششم خرداد 1357 مدیریت دانشگاه اصفهان به دانشجویانی که از خوابگاه استفاده می‌کنند، تنها یک روز مهلت داد تا نسبت به تخلیه خوابگاه‌ها اقدام کنند. مدیریت دانشکده اقتصاد دانشگاه ملی نیز برنامه امتحانات این دانشکده را که قرار بود از روز بعد برگزار شود، لغو و دانشکده را تعطیل اعلام کرد

ورود فرمانده نیروی دریایی اشغالگران فلسطین به تهران

ورود فرمانده نیروی دریایی اشغالگران فلسطین به تهران

روز پنجم خرداد 1357 ژنرال «میکائیل بارکی» فرمانده نیروی دریایی اشغالگران فلسطین برای یک دیدار یک هفته‌ای از ایران وارد تهران شد. وی در این سفر با محمدرضا پهلوی و نیز ارتشبد طوفانیان، مامور شاه در امر خرید اسلحه ملاقات و مذاکره کرد. در این روز همچنین «هارولد ویلسون» نخست وزیر اسبق انگلیس در رأس هیأتی از مقامات کشورش وارد تهران شد و با شاه ملاقات کرد.

شاه، مخالفان را تهدید به سرکوب کرد

شاه، مخالفان را تهدید به سرکوب کرد

روز چهارم خرداد 1357 محمدرضا پهلوی در مصاحبه‌ای با روزنامه آمریکایی «شیکاگوتریبون» با اشاره به وقایع ایران تهدید کرد که در نظر دارد هر نوع آشوب سیاسی را در کشور سرکوب کند. وی مدعی شد دولت او حداکثر آزادی ممکن را که هر کسی می‌تواند داشته باشد به تمام افراد کشور داده است! وی تصریح کرد هیچ مسئولی نباید تنها شاهد آشوب‌ها باقی بماند.

نقش فرهنگ در ذلت یا عظمت جامعه

نقش فرهنگ در ذلت یا عظمت جامعه

روز سوم خرداد 1358 امام خمینی(ره) در جمع وزیر فرهنگ و آموزش عالی و روسای دانشگاه‌ها و مدارس عالی کشور طی سخنانی با تاکید بر اهمیت دو قشر روحانی و دانشگاهی، به نقش فرهنگ در ذلت یا عظمت جامعه اشاره کردند و فرمودند: «اگر شما و ما دست به دست هم بدهیم و جوانها را مومن و متقی بار بیاوریم مملکت‌مان تا آخر احیا می‌شود

اقتدار انقلاب، ضعف آمریکا و اعتراف کیسینجر

اقتدار انقلاب، ضعف آمریکا و اعتراف کیسینجر

روز دوم خرداد 1358 هنری کیسینجر وزیر خارجه پیشین آمریکا سقوط شاه را یک شکست استراتژیک برای سیاست خارجی آمریکا خواند و آن را ناشی از فقدان قاطعیت و آگاهی لازم در دولت کارتر دانست. کیسینجر عواملی را که باعث شکست آمریکا در برابر موج تحولات ایران شد به چهار بخش متمایز تقسیم کرد:

تاکید حوزه علمیه قم بر لزوم دیدار مردم با تبعیدشدگان

تاکید حوزه علمیه قم بر لزوم دیدار مردم با تبعیدشدگان

در اول خرداد 1357 از سوی حوزه علمیه قم اعلامیه‌ای خطاب به مردم درباره‌ لزوم دیدار با شخصیتهای تبعیدشده توسط حکومت پهلوی منتشر شد. در این اعلامیه، ضمن تشریح علت اقدام حکومت پهلوی در تبعید چهره‌های برجسته روحانی از عموم مردم خواسته شده بود به مناطقی که تبعیدگاه این بزرگان است، سفر کنند، و ضمن ملاقات با آنان، هم از نظریاتشان آگاه شوند و هم آنها را از رویدادهای کشور آگاه سازند.

31 اردیبهشت

اظهار سفارت آمریکا درباره روحیات محمدرضا پهلوی

اظهار سفارت آمریکا درباره روحیات محمدرضا پهلوی

سی‌ویکم اردیبهشت 1357 سفارت آمریکا در تهران طی گزارشی به وزارت امور خارجه آن کشور نوشت: «شاه ایران عصبی، ترسیده، متزلزل و مأیوس به نظر می‌رسد.» این گزارش که بر مبنای یکی از مصاحبه‌های اخیر محمدرضا پهلوی نوشته شده بود، شاه را حیرت‌زده و فاقد قاطعیت خوانده و افزوده بود:

30 اردیبهشت

مذاکره سید کاظم شریعتمداری با نمایندگان حکومت پهلوی

مذاکره سید کاظم شریعتمداری با نمایندگان حکومت پهلوی

سی‌ام اردیبهشت 1357 مذاکره سیدکاظم شریعتمداری با نمایندگان حکومت پهلوی توسط رسانه‌های خارجی فاش شد و موجی از سؤال را در میان مبارزان با حکومت برانگیخت. بر اساس این گزارش‌ها شریعتمداری در گفت‌وگو با فرستادگان رژیم شاه، راه حل بحران جاری کشور را در توجه حکومت به چند نکته خلاصه کرده بود:

29 اردیبهشت

نخست‌وزیر حکومت پهلوی علت اصلی نارضایتی‌ها را اعلام کرد

نخست‌وزیر حکومت پهلوی علت اصلی نارضایتی‌ها را اعلام کرد

بیست‌ونهم اردیبهشت 1357 گروه بزرگی از دانشجویان دانشگاه مشهد با اجتماع در مقبره خواجه ربیع علیه حکومت پهلوی تظاهرات کردند. مأموران امنیتی مدت کوتاهی پس از آغاز تظاهرات به مقابله با آنها شتافتند و جمعی را دستگیر کردند. همچنین در این روز گروهی از طلاب علوم دینی در کوچه‌های بازارچه‌ خان در شهر قم دست به تظاهرات زدند که 13 نفر از آنها دستگیر شدند.

...

111

...