مقالات

آخرین دقایق شاه در نیاوران

محمدرضا مرادی متولد سال 1326 ، یكی از خدمه دربار محمدرضا پهلوی و از خاندانی است كه مجموعا در دربار دو پهلوی كار كرده اند. او كه از نزدیك ترین خدمه به شاه به شمار می رفته است مسئولیت های مختلفی را در زمان حضور در دربار بر عهده داشته. در زمان كودكی به عنوان"توپ جمع كن" زمین بازی تنیس شاه و ملكه و در سنین بزرگ سالی از تهیه ظروف تا "سر میز" غذای محمدرضا پهلوی و فرح دیبا در دربار فعالیت می كرده است. محمدرضا...

نقش رژیم صهیونیستی در جشنهای 2500 ساله‌

محمد‌رضا پهلوی با برگزاری مراسم تاجگذاری و سپس جشن هنر شیراز و جشنهای 2500 ساله شاهنشاهی و نهایتاً تغییر تاریخ رسمی کشور از هجری اسلامی به شاهنشاهی، عمق عناد خویش با اعتقادات مردم ایران را نشان داد. در این جشن، 20 پادشاه و امیر عرب، 5 ملکه، 21 شاهزاده، 16 رئیس جمهور، 3 نخست‌وزیر، 4 معاون رئیس جمهور و 2 وزیر خارجه از 69 کشور شرکت کردند. مراسم جشن در نهایت گشاده‌دستی و اسراف انجام گرفت و هزینه آن بیش از 200...

تلاش ساواک برای تحدید امام خمینی(ره) در پاریس

از 14 مهر 1357 که امام خمینی(ره) با ورود به پاریس مرحله تازه‌ای از هجرت 14 ساله خود را آغاز کرد، دائماً تحت فشار ساواک بوده و تیمسار مقدم آخرین رئیس ساواک نهایت کوشش خود را برای محدود کردن امام در فرانسه به کاربست. این کوشش از طریق فشار ساواک بر سازمان اطلاعاتی فرانسه صورت گرفت. در آن زمان ساواک به دستور شاه ماهانه کمک‌های مالی قابل توجهی را دراختیار سرویس اطلاعاتی فرانسه قرار می‌داد. فرانسویها بر روی...

قطع روابط سياسي ايران با فرانسه و آمريكا در دوران پهلوي اول

نيلوفر کسري روي کار آمدن رضاخان ميرپنج و تأسيس حکومت پهلوي در واقع نابودي دستاوردهاي حکومت پارلماني؛ و سلطه بيش‌ازپيش استعمار انگليس در ايران بود به طوري که روابط ايران با کشورهاي ديگر را تحت تأثير قرار مي‌داد. در دهه دوم زمامداري رضاخان واقعه‌اي جزئي منجر به قطع روابط فرانسه و آمريکا با ايران شد. در آن زمان اين تفکر که دولت رضاخان پهلوي دولتي وابسته و مجري سياستهاي انگليس در خاورميانه است، در...

طرح اعدام آیت الله کاشانی توسط: هندرسن، شوارتسکف، اشرف پهلوی

حسین مکی ... خاطره دیگری که از زندان لشکر 2 زرهی دارم رفتار ناهنجاری است که نسبت به آیت الله کاشانی روا داشتند. عصر یک روز جمعه از پنجرۀ زندان خود مشاهده کردم که آیت الله کاشانی را با دو سرباز مسلح که یکی جلو و دیگری در پشت سر مشارالیه حرکت می کرد و سرباز دیگری بدون اسلحه به طرف باشگاه افسران برای طهارت و وضو می بردند. پس از چند دقیقه مشاهده کردم که با همان کیفیت آیت الله از باشگاه بیرون آمد و در اواسط...

بخشش ملوکانه ناصرالدین شاه و برخورد مجلس

مجلس شورای ملی در 25 مهر ماه 1306 خورشیدی امتیاز انحصار حفاری در تمام ایران را که به دولت فرانسه واگذار شده بود لغو کرد. نخستین امتیاز رسمی انحصار حفاری در تمام ایران که از طرف دولت ایران به یک دولت دیگر داده شده، امتیازی است که در 16 ذی القعده سال 1312 هجری قمری برابر با 12 اردیبهشت 1274 خورشیدی از طرف ناصرالدین شاه قاجار به دولت فرانسه داده شد. پس از کاوش های مارسل دیولافوا و هیئت همراهش در شوش، مقامات...

وضعیت اقتصادی رژیم پهلوی / تورم 40 درصدی (1357-1341)

بررسی‌های كلی اقتصاد در این دوران نشان می‌دهد كه قدرت انحصاری دولت و نبود پاسخ‌گویی و پدیده دولت رانتیر و ساخت نئوپاتریمونیالی رژیم از جمله عواملی هستند محمدرضا پهلویكه مسیر توسعه اقتصادی در دوران پهلوی را دچار مشكل كرده و بعضا آن را به انحراف كشانده است. اگر چه در اواخر دهه 40 و اوایل دهه 50 شاهد رشد اقتصادی بی سابقه هستیم اما دیر زمانی نگذشت كه پایه‌های متزلزل این رشد اقتصادی با اولین ضربه ناشی...

جایگاه انقلاب اسلامی در تاریخ معاصر

سیدمصطفی تقوی پس از سقوط ساسانیان، نزدیک به 900 سال به طول انجامید تا ایران بار دیگر به دست صفویان از موهبت استقلال و تمامیت ارضی، وحدت ملی و دولت مقتدر مرکزی به طور توأمان بهره‌مند گردد. در آن برهه تاریخی و آن موقعیت ویژه، بدون عنصر تشیع، صفویان به هیچ‌وجه قادر نمی‌شدند تا در پهنه جغرافیای جهان، واحد سیاسی جدیدی به نام ایران را تشکیل داده و تثبیت کنند. بدین‌ترتیب، تشیع از این پس، افزون بر اصالت...

گفتگو با دکتر ناصر فکوهی: هنر و انقلاب

گفتگو با ناصر فکوهی: هنر و انقلاب روح الله نادری جنابعالی در کتاب «اسطوره شناسی سیاسی» به «وابستگی و تبعیت کامل نظام های نمادین و تکنولوژیک به نظام های سیاسی» اشاره کرده اید. همچنین در مقالۀ «معماری و انقلاب» با تأکید بر سهم خیال در هر انقلاب، به بررسی معماری و شهرسازی پس از انقلاب روسیه پرداخته و به طور ضمنی از امکان بررسی این رابطه در انقلاب ایران سخن گفته اید. با این مقدمه: • آیا...

بنی صدر خطاب به حاج احمد آقا: یا جای من است یا جای رجایی!

بنی صدر خطاب به حاج احمد آقا: یا جای من است یا جای رجایی! ازخوانی تاریخ / چرا بنی صدر مخالفت کرد؟ همگان می‌دانستند که چالش اصلی میان مجلس و رئیس‌جمهور بر سر انتخاب نخست وزیر خواهد بود. بنی‌صدر با رندی سعی در جلب نظر امام و بیت‌ ایشان برای بهره‌برداری‌های سیاسی داشت و به همین خاطر مرحوم احمد خمینی را به عنوان نخست‌وزیر پیشنهاد کرد که مورد قبول امام واقع نشد. بنی‌صدر در اقدام بعدی، مصطفی...

آرم جمهوری اسلامی را چه کسی طراحی کرد؟ - محمدرضااسدزاده

/ چرا طراح آرم نمی‌خواهد نام و عکس او منتشر شود تاریخ - گفته ها و ناگفته هایی از پرچم جمهوری اسلامی ایران محمدرضااسدزاده - یک مشتِ گره کرده با چندستاره، آرم تصویب شده برای جمهوری اسلامی بود. حتی اسکناس هایش هم چاپ شده بود که ناگهان آیت الله هاشمی رفسنجانی از قم زنگ می زند و دستورجمع آوری آنها را می دهد. با مخالفت آقای هاشمی، امام نیز قانع شده و آرم ارسال شده به دفتر قم را تنفیذ می کند. او که...

قدردانی دکتر امینی از "شعبون بی مخ" + سند

قدردانی دکتر امینی از "شعبون بی مخ" / سند دکتر علی امینی نخست‌وزیر پیشین ازشعبان بی مخ تقدیر کرد در جلسه منزل دکتر علی امینی نخست‌وزیر پیشین، عده‌ای در حدود 10 نفر و از جمله هادی اشتری وزیر مشاور و استاندار سابق ـ ناصری و نوحه‌دانی و سرمست اجتماع داشته‌اند. در این جلسه درباره وضع مدارس و روش آموزش و پرورش بحث شده و دکتر امینی گفته خیلی بهتر بود اگر در مدارس جوانان کار را با دانش توأماً...

افشار، ایران‌شناس و کتاب‌شناس بخش دوم - سیدهادی خسروشاهی

تاریخ خبر: دوشنبه 13اردیبهشت 1390 - 29جمادی الاول 1432 ـ 3 مه 2011 - شماره 25022 افشار، ایران‌شناس و کتاب‌شناس استاد سیدهادی خسروشاهی/ بخش دوم اشاره: در شماره قبل خاطراتی از استاد خسروشاهی همراه با سندی نو یافته از سیدجمال‌ که به همت مرحوم ایرج افشار به دست آمده بود، درج شد و اینک بخش دوم آن خاطرات، شامل اصل سند مربوط به سدیدالسلطنه، به اضافه نامه‌ای تاریخی از آیت‌الله کاشانی به تقی‌زاده ـ سفیر وقت...

افشار، ایران‌شناس و کتاب‌شناس بخش اول - سیدهادی خسروشاهی

افشار، ایران‌شناس و کتاب‌شناس استاد سیدهادی خسروشاهی / بخش اول اشاره: درگذشت استاد ایرج افشار، ایران‌شناس و محقق زبان و ادبیات فارسی و بنیانگذار کتاب‌شناسی و کتابداری نوین در ایران، با گرامیداشت بسیاری از رجال علم و ادب و فرهیختگان رشته‌های گوناگون همگام بود.استاد خسروشاهی، با توجه به آشنایی دیرینه با مرحوم دکتر ایرج افشار به گوشه‌هایی از خاطرات خود درباره وی و سندیابی و همکاری‌اش در نشر...

تأثیر نهضت حسینی بر انقلاب اسلامی - شعیب بهمن

تأثیر نهضت حسینی بر انقلاب اسلامی در حالی که اکثر انقلاب‌های معاصر، سرچشمه ایدئولوژیک خود را از ناسیونالیسم، بورژوازی، کمونیسم و... می‌گرفتند، مردم ایران به رهبری امام خمینی،اسلام را به عنوان ایدئولوژی انقلابی خود برگزیدند. دلیل بروز چنین رفتاری از مردم ایران بیش از هر چیز به فرهنگ سیاسی ایرانیان باز می‌گردد. باتوجه به آنکه مهم‌ترین منبع فرهنگ سیاسی ایران، مبانی دینی و به طور خاص مذهب شیعه...

ویژگی‌های کلی انقلاب اسلامی در مقایسه با ... - محمدباقرحشمت زاده

ویژگی‌های کلی انقلاب اسلامی در مقایسه با انقلاب های روسیه و فرانسه محمدباقرحشمت زاده مقایسه پدیده های مشابه می تواند در شناخت هر چه بیشتر آنها مفید واقع شود در تاریخ جهان انقلابهایی رخ داده و ممکن است بین این انقلاب ها تشابهات فراوانی وجود داشته باشد.بحث مراحل یا روند انقلاب در قرن بیستم و پس از انقلاب روسیه، مطرح شد.در این میان برخی از محققین غربی که پدیده، انقلاب را بررسی می کردند متوجه شدند...

افزایش بهای نفت و گسترش خریدهای تسلیحاتی - محمدجعفر چمنکار

افزایش بهای نفت و گسترش خریدهای تسلیحاتی محمدجعفر چمنکار ایران همزمان با سیاست جدید منطقه‌ای در آغاز دهه 1970م، و افزایش بی‌سابقه بهای نفت به گونه‌ای بی‌سابقه و جنون‌آسا به خرید مجموعه‌ای رنگارنگ و گوناگون از جدیدترین و گران‌ترین تولیدات نظامی کشورهای مختلف پرداخت. امریکا همگام با دکترین نیکسون مؤثرترین منبع تأمین این نیازها بود. بی‌تردید، امریکا، ارتش و میلیتاریسم، از مهم‌ترین عوامل...

نگاهی به زندگی سیاسی داریوش همایون - مصطفی جوان

نگاهی به زندگی سیاسی داریوش همایون وزیر اطلاعات دولت آموزگار مصطفی جوان داریوش همایون در زمان وزارتش مقالاتی را به اجبار جهت چاپ در اختیار نشریات می‌گذاشت که این امر اسباب ناراحتی عده‌ای را فراهم کرده بود. از جمله مقالاتی که همایون به نشریات داد مقاله مجعول رشیدی مطلق تحت عنوان "ایران و استعمار سرخ و سیاه"است. این مقاله به دستور وی در مورخه 17 دی 1356 در روزنامه اطلاعات به چاپ رسید. در...

ملی شدن صنعت نفت ایران و دسیسه‌های انگستان ... - علی‌اکبر خدری‌زاده

ملی شدن صنعت نفت ایران و دسیسه‌های انگستان در خوزستان علی‌اکبر خدری‌زاده همزمان با تصویب طرح ملی شدن صنعت نفت ایران از سوی مجلسین شورای ملی و سنا، شرکت نفت ایران و انگلیس از پرداخت سی درصد فوق‏العاده دستمزد کارگران نفت بندر معشور، آغاجاری، لالی و نفت سفید امتناع ورزید و این امر موجب اعتصاب کارگران و اعلام حکومت نظامی در خوزستان شد. 1 با اعزام نیروهای نظامی از اهواز، خرم‏آباد و اصفهان به...

واقعه طبس از زبان نخستین عکاس حاضر در صحنه

بهرام محمدی‌فرد گفت: خلبان سی 130 پاهایش شکسته و به خاطر شدت درد، دندان‌هایش را روی هم فشار داده بود و ساعتش به رغم دمای بالای انفجارها هنوز کار می‌کرد؛ آمریکایی‌ها تجهیزات زیادی به همراه آورده بودند، گویی آمده بودند تا بمانند! بهرام محمدی‌فرد در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت: من از سال 1355 عکاسی را به صورت حرفه‌ای آغاز کردم؛ بعد از آن در روزنامه جمهوری اسلامی در 2 اتاق با حدود 9 نفر روزنامه‌نگار و...

قیام میرزا کوچک خان جنگلی

قیام میرزا کوچک خان جنگلی روز ۱۱ آذر ۱۳۰۰ هجری شمسی میرزا کوچک‌خان جنگلی پس از سالها مبارزه علیه خیانتهای قاجار و استبداد رضاخانی، به شهادت رسید. در تاریخچه مبارزات آزادیخواهانه مردم ایران‌، قیام میرزا کوچک خان جنگلی از جمله نهضتهایی است که با اندیشه اسلامی و ضداستعماری شکل گرفت، امّا با نیرنگ و خیانت کمونیستها به انحراف، تجزیه و نفاق داخلی دچار گشت ونهایتاً همسویی اعلام نشده روس‌های بلشویک...

مرگ در خاک بیگانه؛ نماد بیگانه‌پرستی شاهان

مرگ در خاک بیگانه؛ نماد بیگانه‌پرستی شاهان از زمان پیروزی نهضت مشروطیت مرگ هیچ یک شاهان ایران، در داخل کشور به وقوع نپیوسته و آنان عموماً در خارج از کشور در تبعید و در به‌ دری مرده‌اند. محمد‌علی شاه قاجار که در 28 دی 1285 متعاقب مرگ پدرش مظفرالدین شاه تاجگذاری کرد در کشاکش جنبش مشروطه روز هفتم مهر 1288 از طریق بندر انزلی به روسیه گریخت و از آنجا راهی اروپا شد و در 16 فروردین 1303 به بیماری دیابت در 54...

شاه در سفر بی‌بازگشت

شاه در سفر بی‌بازگشت از 26 دی 1357 که محمدرضا پهلوی در بحبوحه انقلاب اسلامی از ایران گریخت تا 5 مرداد 1359 که در بیمارستان رمادی قاهره درگذشت، در سرگردانی و آوارگی بود. او در اولین مرحله از سفر بدون بازگشت خود وارد آسوان مصر شد و به هنگام ورود به مصر مورد استقبال رسمی و تشریفاتی انورسادات رئیس‌جمهور این کشور قرار گرفت. سادات، میهمانان را به هتلی در یک جزیره مصنوعی در وسط رود نیل انتقال داد. شاه یک هفته...

کمیته مشترک ضد خرابکاری

کمیته مشترک ضد خرابکاری روز چهارم بهمن ۱۳۵۴ "کمیته مشترک ضد خرابکاری " به عنوان ابزاری برای تشدید اختناق سیاسی در کشور توسط رژیم شاه تاسیس شد. بی‌شک یکی از بزرگترین دلائل شکل‌گیری انقلاب اسلامی و سقوط رژیم شاه، اختناق سیاسی و خفقانی بود که حکومت پهلوی با حمایت شبکه‌های اطلاعاتی امریکا و رژیم صهیونیستی در کشور بوجود ‌آورده بود. سازمان اطلاعات و امنیت کشور موسوم به ساواک در ایجاد نارضائی‌های...

تبعیدو مرگ رضا شاه

تبعیدو مرگ رضا شاه 25 شهریور 1320 که رضا شاه، سه هفته پس از اشغال ایران توسط متفقین، تبعید شد، روز پایان حیات سیاسی او و آغاز حیات سیاسی فرزندش محمدرضا پهلوی است. استعفا و تبعید رضا شاه پس از آن صورت گرفت که دولتهای روسیه و انگلستان به دلیل مناسبات رو به گسترش رضا شاه با آلمان هیتلری، سه بار به وی هشدار دادند. در آن زمان اخبار و گزارشهای دریافتی از جبهه‌های جنگ دوم جهانی حاکی از پیشرفت روز افزون آلمان...

بازخوانی یک سند مهم تاریخ معاصر ایران

بازخوانی یک سند مهم تاریخ معاصر ایران روز ۲۱ شهریور ۱۳۲۴ دولت ایران در یادداشتی اعتراض آمیز به نمایندگان سه دولت اشغالگر ( انگلیس ، روسیه و امریکا ) خواستار خروج بی قید و شرط نیروهایشان از ایران شد . تنها 10 روز پس از پایان جنگ جهانی دوم (اردیبهشت 1324) دولت ایران طی یادداشتی پیروزی متفقین را به سه کشور آمریکا، شوروی و انگلیس تبریک گفت و یادآوری کرد که پس از پایان جنگ در اروپا، دیگر لزومی به باقی ماندن...

حزب توخالی

حزب توخالی "با الهام از سخنان شاهنشاه آریامهر در روز یازدهم اسفند 1353، مرام نامة حزب رستاخیر ملت ایران اعلام می‌گردد۱." جملة مذکور در ابتدای مرام‌نامة حزب رستاخیز بود که به دستور شاه پس از افزایش قیمت نفت مطرح گردید. تا پیش از افزایش افسانه‌ای بهای نفت در سال 1352ش. چندین حزب در عرصة سیاسی ایران فعالیت می‌نمودند. این احزاب، شامل احزابی چون پان ایرانیست، ایران نوین و مردم بودند که دو حزب اخیر،...

فراز و فرود حزب رستاخیز

فراز و فرود حزب رستاخیز وقتی در 25 شهریور 1320، حکومت مملو از اختناق رضاشاه سقوط کرد، به تدریج این گمان به وجود آمد که با رفتن او دوران ارعاب و اختناق سیاسی ـ اجتماعی به سر آمده و نظام مشروطه حیاتی دیگر یافته است. ولی محمدرضا شاه جوان، از اواسط دهة 1320، نشان داد که او نیز همانند پدرش، شیوة دمکراتیک حکومت را برنمی‌تابد و تمایل دارد در میان مجموعة اجزای حاکمیت، رفیع‌ترین جایگاه را به خود اختصاص دهد....

حزب رستاخیز، انجمن فرصت‌طلبان

حزب رستاخیز، انجمن فرصت‌طلبان «حزب رستاخیز ملت ایران» که در تاریخ 11 اسفند 1353 طی کنفرانسی رادیو ـ تلویزیونی به عنوان تنها حزب فراگیر در راستای برنامه‌های بلند پروازانه محمد‌رضا پهلوی برای رسیدن به «دروازه‌های تمدن بزرگ» برپا شده بود، بیش از آنکه از متن جامعه‌ی ایران برخیزد، حاصل فضای ناشی از افزایش درآمدهای سرشار نفت و به تبع ‌آن افزایش قدرت سرکوب رژیم پهلوی بود. تشکیل حزب رستاخیز به همراه...

نقش انگلیس درعهدنامه 1316 ایران و عراق

نقش انگلیس درعهدنامه 1316 ایران و عراق روز ۳۰ فروردین ۱۳۴۸ پیمان مرزی ۱۳۱۶منعقده میان ایران و عراق طی بیانیه ای از سوی وزارت خارجه ایران مردود اعلام شد . عهدنامه مرزی 1316ش از جمله ظالمانه‌ترین پیمانهائی است که در طول تاریخچه روابط ایران و عراق میان دو کشور به امضا رسیده است. این عهدنامه در شرائطی منعقد شد که انگلیسی‌ها طبق تقسیمات استعماری پس از جنگ اول جهانی و فروپاشی عثمانی بر بخشی از خاورمیانه...

...

106